Plantenbakken voor citrusbomen: De juiste bak voor het wortelstelsel van een citrusboom

De wortels van een plant zijn een beetje zoals onze organen: Je ziet ze niet, maar ze zorgen wel dat de plant in leven blijft. De wortels nemen namelijk water en voedingsstoffen uit de bodem op. Citrusbomen worden vaak in een plantenbak gezet waarvan de afmetingen niet geschikt zijn voor de manier waarop de wortels van een citrusboom groeien. Hierdoor kan het zijn dat de planten moeite hebben met groeien. Wanneer je net een nieuwe citrusboom hebt gekocht, je citrusboom toe is aan een nieuwe plantenpot, of wanneer je problemen hebt met je citrusboom, is het handig om de berekeningen hieronder aan te houden om de juiste plantenbak te kiezen.

Geen grote lezer? Scroll dan naar beneden, hier vindt je een korte samenvatting!

Wanneer je een volwassen, gezonde citrusboom helemaal zou drogen en het gewicht van de kroon (bladeren en takken) vergelijkt met het gewicht van de wortels, dan zie je dat er voor 1 kilo wortels er 4 kilo kroon is. Dit betekend dat wanneer een deel van de wortels wordt beschadigd of afsterft, dit een grote invloed heeft op de kroon van de boom. De kroon van de boom is het gedeelte waar wij het meeste plezier aan hebben, want hier groeien de bladeren, bloemen en vruchten. Voor een mooie en gezonde citrusboom is het dus heel belangrijk dat je de wortels gezond en sterk houdt. 

Om je citrusboom goed te kunnen verzorgen is het dus handig dat je wat meer weet over de structuur van het wortelsysteem van je plant. Op basis van deze informatie kan je namelijk een plantenbak kiezen die goed bij jou citrusboom past.

Citrusbomen hebben twee soorten wortels: Dikke, sterke wortels die vooral horizontaal, dicht bij de oppervlakte groeien en dunne, web-achtige wortels die vooral de diepte in groeien. Zoals we eerder al zeiden is er voor elke kilo wortel 4 kilo kroon. Dit betekend helaas niet dat je zo maar een plantenbak kan kiezen die 4 keer kleiner is dan je citrusboom. Elke boom soort heeft namelijk een specifieke manier waarop de wortels groeien. Als je een plantenbak kiest die bij de groeiwijze van een citrusboom past, dan zal je plant hier heel blij mee zijn.

De wortels van een citrusboom groeien meer in de breedte dan in de diepte. Bij volwassen semi-dwerg bomen van 2.5 tot 3 meter hoog en breed vindt je de meeste wortels in de bovenste 15 cm van de grond, in een cirkel van 1 meter om de boom. Wanneer je de bovenste 30 cm van de grond neemt, in een cirkel van 3 meter om de boom, dan heb je bijna alle wortels van de boom in handen.

Aan de hand hiervan kan je berekenen hoe veel ruimte je plant minimaal nodig heeft. Om dit te doen is het handig om je citrusboom eerst op te meten. Begin met het meten van de hoogte. Dit doe je door je de afstand tussen het hoogste topje van de boom tot waar de boom uit de aarde komt op te meten. Meet daarna de diameter van de kroon (bladeren en takken) van de boom. Dit doe je door met je meetlat de kroon van de boom als het ware door midden te snijden.

Nu je de diameter van de kroon en de hoogte van je citrusboom weet, kan je berekenen hoe groot je plantenbak moet zijn. Een volwassen citrusboom is een boom die minimaal 7 jaar oud is. Een jonge citrusboom is jonger dan 7 jaar. De meeste citrusbomen uit de winkel zijn jonge citrusbomen. Jonge citrusbomen kan je beter in een iets grotere pot zetten, zodat ze 1 jaar kunnen groeien. Na 1 jaar kan je de citrusboom verpotten in een grotere bak, volgens de berekeningen die je hier kunt vinden.

De hoogte van een plantenbak voor een volwassen citrusboom moet minimaal 15% van de boom bedragen. Dit betekend dat je de hoogte van de volwassen citrusboom in centimeter vermenigvuldigd met 0.15.

De meeste jonge citrusbomen groeien tussen de 25 en 50 cm per jaar. Hoeveel dit precies is hangt er vanaf hoe goed de citrusboom verzorgt wordt en welke soort het is. Om je citrusboom voldoende ruimte te geven om te groeien, raden we aan om 35 cm bij de hoogte van de citrusboom op te tellen, en die uitkomst te vermenigvuldigen met 0.15.

Wij raden aan onder in de plantenbak een laag hydrokorrels of kiezels te leggen. Dit zorgt er namelijk voor dat overtollig water uit de pot kan stromen. Hierdoor voorkom je dat de wortels van je citrusboom gaan rotten door in een plas water te staan. Wanneer je jou citrusboom ook graag wilt beschermen tegen rottende wortels, dan is het aan te raden om 20 cm hydrokorrels of kiezels onderin de bak te leggen. Deze hoogte wordt bij de hoogte die de plant nodig heeft opgeteld. Dit betekend dat je bij de hoogte die je hierboven berekend hebt 20 cm optelt.

Hier geven we een aantal rekenvoorbeelden:

• Je hebt een volwassen citroenboom van 2.5 meter hoog. Deze citroenboom is dus 250 cm hoog (x 100 om van meter naar cm te gaan). Dit betekend dat je een plantenbak nodig hebt die minimaal [250 x 0.15 =] 37.5 cm hoog is. Wil je hydrokorrels of kiezels in de pot, dan heb je een plantenbak nodig van [35.5 + 20 =] 55.5 cm hoog.
• Je hebt een jonge calamondin boom van 50 cm hoog. Omdat de boom nog jong is moet je er vanuit gaan dat de boom nog gaat groeien. Dit betekend dat je een plantenbak nodig hebt die minimaal [[50 + 35] x 0.15 =] 12.75 cm hoog is. Wil je hydrokorrels of kiezels in de plantenbak leggen, dan heb je een plantenbak nodig van [12.75 + 20 =] 32.75 cm hoog.

De breedte van de plantenbak van een volwassen citrusboom moet minimaal 120% van de diameter van de kroon van boom bedragen. Dit betekend dat je de de diameter van de kroon in centimeters vermenigvuldigd met 1.20. Let er wel op dat veel bakken niet recht naar onder lopen. Je wilt dat de bovenste 30 cm de breedte heeft die je hierboven hebt berekend. Dit kan betekenen dat je soms een grotere pot moet kiezen.

De kroon van de meeste jonge citrusbomen wordt per jaar 2 tot 3 keer zo groot. Om de citrusboom ruimte te geven om te groeien, kan je de breedte van de kroon in centimeters vermenigvuldigen met 3.

Hier geven we een aantal rekenvoorbeelden:

• Je zelf gezaaide sinaasappel boom heeft een kroon diameter van 25 cm. De boom heeft extra ruimte nodig om het komende jaar te groeien. Dit betekend dat je en plantenbak nodig hebt die [25 x 3 =] 75 cm breed is.
• Je hebt een volwassen kumquat boom met een kroon diameter van 1 meter. De kroon is dus 100 cm breed. Dit betekend dat je een plantenbak nodig hebt die [100 x 1.2 =] 120 cm breed is.

Om een idee te geven welke plantenbakken geschikt zijn voor citrusbomen hebben we er een paar voor je op een rijtje gezet. Vergeet niet eerst je boom op te meten en te berekenen hoe hoog en breed de plantenbak moet zijn voordat je een plantenbak aanschaft!

Jonge citrusbomen van ongeveer 20 cm hoog en met een kroon van 20 cm breed:

Jonge citrusbomen van ongeveer 70 cm hoog en met een kroon van 35 cm breed: 

In conclusie, citrusbomen hebben een wortelsysteem dat vooral in de breedte en minder in de diepte groeit. Gebruik de volgende berekeningen om de hoogte en breedte te bepalen voor de plantenbak van je citrusboom:

• Volwassen citrusboom:
• • [hoogte boom in cm] X 0.15 = hoogte plantenbak
  • [breedte kroon in cm] X 1.2 = breedte plantenbak
• Jonge citrusboom (jonger dan 7 jaar):
• • [[hoogte boom in cm] + 35 cm] x 0.15 = hoogte plantenbak
  • [breedte kroon in cm] X 3 = breedte plantenbak

Wil je de boom beschermen door een laag hydrokorrels of kiezels onderin de plantenbak te leggen, tel hiervoor 20 cm op bij de hoogte van de bak die je hierboven hebt berekend.

De FoodPlanting Methoden

Onze artikelen zijn het resultaat van vele wetenschappelijke "peer reviewed" artikelen door te pluizen en de resultaten daarvan uit te proberen in onze eigen tuin. Een selectie van de artikelen kan je vinden onder "bronnen", voor specifiekere artikelen kan je altijd een berichtje sturen (de wetenschapsnerd in mij wil je ook graag uitleggen wat de statistieken betekenen). Dit zorgt er soms voor dat ons advies (erg) afwijkt van de adviezen van andere huis-tuin-en-keuken informatie bronnen. Zelf ben ik een wetenschapper, dus geloof ik sterk in het gebruik van methodes die "statistisch bewezen" zijn. Zoals de scheikunde leraar altijd zei: "Meten is weten". Door deze "science based" aanpak zijn onze adviezen soms in tegenstrijd met "de volksmond", en ook niet altijd het eenvoudigst. Een geruststelling is dat planten hard zijn, anders zouden er niet zo veel zijn en zouden ze het niet zo lang volhouden op deze planeet. Daarom is het meestal prima als je een tussen weg neemt tussen onze wat moeilijkere nerdy methoden, en de eenvoudigere huis-tuin-en-keuken methoden.

• Carr, M. K. V. (2014). Advances in Irrigation Agronomy: Fruit Crops. Cambridge University Press.
• Bevington, K. B., & Castle, W. S. (1985). Annual root growth pattern of young citrus trees in relation to shoot growth, soil temperature, and soil water content. Journal of the American Society for Horticultural Science, 110(6), 840-845.
• Cahoon, G., Harding, R., & Miller, D. (1956). Declining citrus root systems: Relationship of root systems to top growth and production investigated in citrus orchard rejuvenation program studies. California Agriculture, 10(9), 3-12.
• Castle, W. S., & Krezdorn, A. H. (1979). Anatomy and morphology of field sampled citrus fibrous roots as influenced by sampling depth and rootstock. HortScience, 14(5), 603-605.
• Castle, W. S. (1980). Citrus root systems: their structure, function, growth, and relationship to tree performance. Proceedings of the International Society of Citriculture 1978., 62-69.
• Eissenstat, D. M., & Achor, D. S. (1999). Anatomical characteristics of roots of citrus rootstocks that vary in specific root length. The New Phytologist, 141(2), 309-321.
• Mattos, D., Graetz, D. A., & Alva, A. K. (2003). Biomass distribution and nitrogen-15 partitioning in citrus trees on a sandy entisol. Soil Science Society of America Journal, 67(2), 555-563.
• Morgan, K. T., Obreza, T. A., & Scholberg, J. M. S. (2007). Orange tree fibrous root length distribution in space and time. Journal of the American Society for Horticultural Science, 132(2), 262-269.
• Ouma, G. (2005). Root confinement and irrigation frequency affect growth of ‘Rough lemon’(Citrus limon) seedlings. Fruits, 60(3), 195-202.
• Ouma, G. (2006). Growth responses of rough lemon (Citrus limon L.) rootstock seedlings to different container sizes and nitrogen levels. Agricultural Tropica et Subtropica, 39(3), 182-188.
• Syvertsen, J. P., & Hanlon, E. A. (2008). Citrus tree stresses: Effects on growth and yield. Document HS1138. University of Florida, Granville, FL.
• Tucker, D. P. H., Wheaton, T. A., & Muraro, R. P. (1994). Citrus tree pruning principles and practices. University of Florida Cooperative Extension Service, Institute of Food and Agricultural Sciences, EDIS.

Heb je advies nodig over je citrusboom? Stuur je vraag dan via email naar info@foodplanting.com of via Facbook Messager naar @FoodPlanting. Om je optimaal te kunnen helpen is het handig als je wat info over de boom (soort, standplaats, potgrond, afmeting kroon en afmeting pot, water en voedingsschema) en wat foto's van de boom meestuurt.