Water Besparen Door Het Gebruik Van Olla Irrigatie Potten

water besparen door het gebruikv an olla irrigatie potten

Er komen steeds vaker periodes van droogte in Nederland en België. Dit zorgt ervoor dat we voor mooie planten en een goede oogst eigenlijk vaker onze planten moeten water geven. Het gebruik van gebakken klei potten, die ook wel olla irrigatie potten worden genoemd, is een eeuwenoude techniek om planten met weinig water toch goed gehydrateerd te houden. In dit artikel lees je hoe een olla irrigatie pot werkt, waar je olla irrigatie potten kunt kopen en hoe je zelf eenvoudig en goedkoop olla irrigatie potten in elkaar kunt zetten.

In dit artikel gebruik ik de term “olla pot irrigatie”. Olla is het Spaanse wordt voor klei pot. Er zijn vele andere namen voor deze manier van irrigeren, zoals “drainagepot”, “waterkruik”,  “klei pot irrigatie”, “begraven pot irrigatie” en “klei capsule irrigatie”.

De werking van een olla irrigatie pot

Om onze planten in de toekomst te beschermen tegen langdurige droogte kun je een aantal stappen ondernemen. Allereerst is het belangrijk om de conditie van de grond te verbeteren en op peil te houden. Daarnaast kun je bij het kopen van nieuwe zaden en planten kijken naar de droogte resistentie van de soort of het ras. Toch kan het voorkomen dat droogte resistentie planten in de perfecte bodem dorst krijgen als het maar lang genoeg droog blijft. Op dat moment is het belangrijk om zo efficiënt mogelijk water te geven. Een manier waarop dit kan is met een olla irrigatie pot. 

Een olla irrigatie pot lijkt op een antieke, terracotta kruik met een dunne hals. Originele irrigatie potten zijn gemaakt van klei dat op een relatief lage temperatuur, van maximaal 1000 graden Celsius, gebakken wordt. Doordat de klei op een lage temperatuur gebakken wordt blijft de structuur van de klei poreus, waardoor er water uit de irrigatie pot kan stromen. Olla irrigatie potten worden nooit geglazuurd of beschilderd, want dan zijn ze niet meer waterdoorlatend. 

De porositeit van een olla irrigatie pot wordt ook bepaald door de samenstelling van het materiaal waarvan de irrigatie pot is gemaakt. Een veel gebruikte verhouding is 4 delen klei met 1 deel zand. Het zand, dat een veel grotere korrelstructuur heeft dan klei, zorgt ervoor dat er meer water uit de pot kan stromen.

De olla irrigatie pot wordt voor het grootste deel ingegraven. Doordat de irrigatie pot gemaakt is van poreus materiaal geeft het langzaam water af aan de grond, direct op de diepte waar de wortels van de planten groeien. Dit komt door het natuurkundige principe van de capillaire werking. De capillaire werking van een irrigatie pot zorgt ervoor dat er nooit te veel water in de grond terecht kan komen. Zodra alle poriën rondom de pot gevuld zijn met water wordt er geen water meer uit de pot de poriën getrokken. Pas als er water door planten wordt opgenomen of er water uit de grond verdampt zuigen de poriën in de bodem weer water uit de pot de grond in.

olla irrigatie pot
De wand van de olla irrigatie pot is poreus, waardoor het water eruit kan stromen als de grond rondom de irrigatie pot opdroogt.

Wanneer een olla irrigatie pot voor 50 tot 70% vol blijft, dan blijft de grond rondom de pot op veldcapaciteit. Wanneer de veldcapaciteit wordt bereikt, dan bevat de grond de ideale verhouding tussen water en lucht in de poriën. De wortels van de planten die in de grond groeien kunnen dan optimaal hun werk doen, zodat de plant goed kan groeien.

Hoe leger een olla irrigatie pot is, hoe minder water eruit stroomt. Dit komt doordat het water alleen uit de delen van de irrigatie pot stromen die in contact staan met het water. Om een irrigatie pot optimaal te laten werken zou hij altijd voor minimaal 50 tot 70% gevuld met water moeten zijn. Vooral bij het kweken van jonge planten die gevoelig zijn voor droogte is het belangrijk om regelmatig de irrigatie pot bij te vullen, zodat het bovenste deel van de pot gevuld blijft. Naarmate planten ouder worden, diepere wortels ontwikkelen en beter bestand worden tegen droogte kun je de Olla pot minder vaak bijvullen.

olla irrigatie pot
Wanneer de grond rondom de olla irrigatie pot vochtig is, dan stroomt er geen water uit de pot.
olla irrigatie pot
Wanneer de grond rondom de olla irrigatie pot droog is, dan stroomt er water uit de pot.

Voordelen van een olla irrigatie pot

Een olla irrigatie pot heeft veel voordelen tegenover het water geven de hand of het gebruik van druppel of sproeier systemen. Allereerst zorgt een irrigatie pot ervoor dat er veel water wordt bespaard. Onderzoeken laten zien dat er tot 90% minder water nodig is om planten gehydrateerd te houden dan met bijvoorbeeld een sprinkler or druppel installatie.

Het gebruik van een olla irrigatie pot heeft meer voordelen dan alleen water besparing. Zo kun je met een irrigatie pot ook voorkomen dat planten te veel water krijgen. Dit is bijvoorbeeld ideaal wanneer je citrusbomen in een grote plantenbak kweekt. Citrusbomen zijn namelijk erg gevoelig voor een teveel aan water in de grond. Zeker in een plantenbak is de kans op te veel water geven groot. Door een smalle irrigatie pot in de plantenbak te installeren, is de kans klein dat de citrusboom te veel water krijgt.

Ook helpt een olla irrigatie pot om onkruid te verminderen, vooral in droge periodes. Doordat de irrigatie pot voorkomt dat de bovenste grondlaag nat wordt, kunnen onkruidzaden minder goed ontkiemen en drogen jonge onkruid plantjes uit. Hierdoor krijg je op de lange termijn steeds minder onkruid.

Een ander voordeel van de irrigatie pot is dat de pot slakken naar de pot lokt. Wanneer je regelmatig in de avond de slakken van de irrigatie pot afplukt, neemt het aantal slakken in de tuin op den duur af.

Water geven met behulp van een olla irrigatie pot zorgt ervoor dat jonge planten en eenjarige planten beter groeien. Dit komt doordat de irrigatie pot de grond op een constante vochtigheid houdt. Bij het water geven met de hand of een sprinkler- of druppelsysteem gaat de vochtigheid van de bodem op een neer, van droog net voor er water wordt gegeven tot zeer nat net nadat er water is gegeven.

Een olla irrigatie pot installeren en onderhouden

Er is nog niet zo heel veel onderzoek gedaan naar hoeveel olla irrigatie potten er per vierkante meter gebruikt moeten worden en hoe groot de irrigatie potten moeten zijn om een optimaal resultaat te behalen. De stelregel is dat een grotere irrigatie pot altijd beter is dan een kleinere irrigatie pot, en dat je dus het beste voor een irrigatie pot kiest die je qua ruimte en qua budget kwijt kunt. Gemiddeld gezien heb je ongeveer 1 grote irrigatie pot van ongeveer 5 liter nodig voor 2 tot 4 vierkante meter grond.

Het installeren van een olla irrigatie pot is verder heel eenvoudig. Eerst maak je een gat ter grootte van de irrigatie pot. Daarna zet je de pot erin en zorg je ervoor dat de nek van de irrigatie pot ongeveer 2 tot 5 centimeter boven de grond uit steekt. Zorg ervoor dat de grond rondom de olla irrigatie pot goed aangedrukt wordt, zodat er maximaal contact is tussen de wand van de irrigatie pot en de grond.

olla irrigatie pot
Om een olla irrigatie pot te installeren graaf je eerst een gat ter grootte van de irrigatie pot.
olla irrigatie pot
Plaats de olla irrigatie pot zo dat de nek 2 tot 5 centimeter boven de grond uit steekt.
olla irrigatie pot
Druk de grond rondom de olla irrigatie pot goed aan, zodat er maximaal contact is met de grond.

Na het installeren kun je de olla irrigatie pot vullen met water. Zet hierna de dop weer op de irrigatie pot, zodat er geen vuil naar binnen kant vallen. Maak de eerste keer ook de grond rondom de irrigatie pot nat. Zorg ervoor dat de irrigatie pot altijd voor 50 tot 70% gevuld is met water voor het optimale effect.

olla irrigatie pot
Na het installeren kun je de olla irrigatie pot vullen met schoon water.
olla irrigatie pot
Na het installeren is het belangrijk om de grond rondom de olla irrigatie pot goed nat te maken.

Een olla irrigatie pot werkt alleen goed wanneer de wanden van de pot poreus zijn. Het is daarom belangrijk om te voorkomen dat er vervuilingen, zoals grond, algen en insecten, in de irrigatie pot terechtkomen. De voornaamste manier om dit te doen is door ervoor te zorgen dat de irrigatie pot 2 tot 5 centimeter boven de grond uit steekt en door de opening van de irrigatie pot goed af te sluiten, met bijvoorbeeld een steen of een kurk. Ook is het belangrijk om geen plantenvoeding of vervuild water in de irrigatie potten te doen. Kijk elke maand even in de irrigatie pot met een zaklamp om er zeker van te zijn dat er geen vuil of algen in de pot zitten. Als dit wel het geval is, dan kun je de pot opgraven en goed schoonmaken.

olla irrigatie pot
Algen en honingdauw van bladluizen kunnen de olla irrigatie pot minder poreus maken. Door de irrigatie pot af en toe te schrobben zorg je dat de wand poreus blijft.
olla irrigatie pot
Om verdamping verder te voorkomen, kun je de hals van de olla irrigatie pot insmeren met gesmolten bijenwas.

Olla irrigatie potten kunnen niet tegen de vorst. Het is daarom belangrijk om de irrigatie potten in de herfst op te graven en ze daarna droog en op een vorstvrije plek te bewaren tot de lente.

Een olla irrigatie pot kopen

Olla irrigatie potten die verkocht worden vallen meestal in twee categorieën: traditionele irrigatie potten in de vorm van een kruik en kleine poreuze potjes waar een fles gevuld met water in gezet kan worden. De traditionele irrigatie potten die voor het grootste deel ingegraven worden zijn zeer geschikt voor (moes)tuinen en om grotere planten, bomen en struiken van water te voorzien. De kleine potjes waar een fles in wordt gezet zijn vooral geschikt voor planten in een kleine plantenbak.

 

Olla irrigatie pot Eigenschappen
Olla Pepin  De irrigatie potten van Olla Pepin zijn redelijk klein, met een inhoud van ongeveer 250 milliliter. Deze irrigatie potten zijn vooral geschikt voor in plantenbakken.
Esschert’s Garden De irrigatie potten van Esschert’s Garden komen in drie maten, S (2 liter), M (3 liter) en L (4 liter). De grote potten zijn groot genoeg voor het gebruik in de volle grond.
Biogreen De Hydro Max irrigatie potten van Biogreen komen in drie maten, klein (1 liter), middel (3 liter) en groot (6,5 liter). De kleinste maat zou voldoende zijn voor een stuk grond van 60 bij 60 centimeter, de midden maat voor 90 bij 90 centimeter en de grootste maat voldoende is voor 120 bij 120 centimeter.
Sogo In de irrigatie pot van Sogo kan ongeveer 1,5 liter water, waardoor deze vooral geschikt is voor grote plantenbakken of een klein aantal planten in de volle grond.
Relaxdays De irrigatie potten van Relaxdays zijn vooral geschikt voor in kleine plantenbakken. Er kan 400 milliliter water in de irrigatie potten, maar door een fles ondersteboven in de irrigatie pot te zetten kan de inhoud vergroot worden.
Rijkenskeramiek De handgemaakte, langwerpige irrigatie potten van Rijkenskeramiek zijn door hun slanke vorm ideaal voor plantenbakken. De irrigatie potten zijn er in 4 maten, met een inhoud van 600 milliliter tot 1 liter.
Potterie Lutton Potterie Lutton heeft irrigatie potten van diverse vormen en maten. Naast de traditionele grotere irrigatie potten met een inhoud van 1,5 of 4 liter, zijn er ook mini irrigate potten voor in plantenbakken.
OllaDistri OllaDistri heeft een grote collectie irrigatie potten. Vooral de XXL irrigatie pot kan interessant zijn, in deze irrigatie pot kan maar liefst 12 tot 15 liter water. Hierdoor is deze grote irrigatie pot zeer geschikt voor jonge bomen of een stuk tuin met zeer dorstige planten. 

Alternatieven voor een olla irrigatie pot

Veel vazen, bloempotten, bakken en andere holle items gemaakt van keramiek, ofwel gebakken klei, cement of een ander poreus materiaal zijn geschikt als olla irrigatie pot. Wanneer keramiek heel heet gebakken is of wanneer het item bewerkt is met een coating kan het zijn dat de porositeit van het materiaal zo ver is afgenomen dat het niet meer geschikt is als irrigatie pot.

Het is eenvoudig om te testen of een item geschikt is als olla irrigatie pot: Laat een druppel water op de binnenkant en buitenkant vallen en kijk of het water snel in de wand trekt. Om er helemaal zeker van te zijn dat het item genoeg water doorlaat zou je het item kunnen vullen met water en er dan een droge handdoek omheen kunnen wikkelen. Als de handdoek na een paar uur nat is, dan laat de wand van het item genoeg water door.

olla irrigatie pot
Wanneer water in de wand van een pot trekt, is het materiaal poreus genoeg om als irrigatie pot te gebruiken.

Ondanks dat een item water moet doorlaten om geschikt te zijn als een olla irrigatie pot, is het ook belangrijk dat er geen grote gaten of barsten in zitten waar water zomaar uit sijpelt. Wanneer je een bloempot als irrigatie pot gebruikt, dan kun je het drainagegat in de bodem eerst dicht sealen. Dit kan bijvoorbeeld met een milieuvriendelijke kit, zoals Tec7 XealPro, milieuvriendelijke epoxy, zoals Aquacast of Aqua Resin, of met gesmolten bijenwas. Test na het sealen of er geen water meer uit de irrigatie pot stroomt door de pot in zijn geheel te vullen en dan op een niet poreuze ondergrond te zetten, zoals een plastic bak. Als er na een paar uur geen water uit de oude gaten van de irrigatie pot is gestroomd, dan is de irrigatie pot klaar voor gebruikt.

olla irrigatie pot
Bijenwas is een uitstekend, natuurlijk middel om gaten in irrigatie potten af te sluiten.
olla irrigatie pot
Controlleer aan het begin van het seizoen altijd even of er geen nieuwe gaten in de irrigatie pot zijn ontstaan.

Als laatste is het belangrijk dat de olla irrigatie pot tijdelijk afgesloten kan worden. Dit kan bijvoorbeeld met een tegel of een kurk. Door de irrigatie pot af te sluiten voorkom je namelijk dat er water uit de pot verdampt en dat er grond of insecten in komen die de poriën doen verstoppen.

In plaats van een tegel of kurk kun je ook een aangepaste trechter gebruiken om de olla irrigatie pot af te sluiten. Dit zorgt ervoor dat er regenwater in de irrigatie pot kan stromen, zonder dat er ook vuil in kan. Om dit voor elkaar te krijgen kies je een trechter die de opening van de irrigatie pot volledig afsluit. Vervolgens neem je een houten balletje en doop je dit in gesmolten bijenwas. Hierdoor kan het balletje niet voltrekken met water en daardoor te zwaar worden. Leg het balletje in de trechter. Dek de opening van de trechter vervolgens af met fijn gaas, zodat er geen insecten of viezigheid in de irrigatie pot kan vallen.

olla irrigatie pot
Controlleer of het balletje licht genoeg is om omhoog te gaan als de trechter zich vult met water.
olla irrigatie pot
Fijn gaas houdt beestjes en vuil uit de irrigatie pot, maar laat (regen)water door.
olla irrigatie pot
Met een aangepaste trechter kun je de olla irrigatie pot vullen zonder de dop eraf te halen.

Voorbeelden van items die geschikt zijn als olla irrigatie pot

Zelf heb ik inmiddels verschillende items als Olla pot gebruikt. De meeste terracotta potten van het tuincentrum werken erg goed. Het voordeel hiervan is dat ze in verschillende maten verkrijgbaar zijn, waardoor er voor elke plantenbak en elk stukje tuin wel een geschikte pot te vinden is. Ook kun je twee terracotta potten op elkaar bevestigen, waardoor je een hele grote Olla pot krijgt. Dit is bijvoorbeeld handig wanneer je een Olla pot wilt gebruiken om een jonge boom in het begin goed te laten groeien.

olla irrigatie pot
Gebruik bijenwas of milieuvriendelijke kit om twee terracotta bloempotten aan elkaar te bevestigen.
olla irrigatie pot
Test voor gebruik of de zelf samengestelde olla irrigatie pot niet lekt. Alleen de wanden mogen water doorlaten.
olla irrigatie pot
Installeer de zelf samengestelde olla irrigatie pot op dezelfde manier als een originele irrigatie pot.

Een ander item dat goed werkt als een Olla pot is een terracotta leghol voor vissen. Dit zijn lange, holle buizen van gebakken klei met een gesloten onderkant. De buizen kunnen meestal zo’n 110 tot 350 milliliter water vast houden, afhankelijk van welke maat je kiest. Het voordeel van een leghol is dat het een lange, slanke vorm heeft. Hierdoor is een leghol erg geschikt om in een plantenbak te gebruiken.

olla irrigatie pot
Een terracotta leghol is een ideale olla irrigatie pot voor in een plantenbak.
olla irrigatie pot
Een terracotta leghol installeer je op dezelfde manier als een standaard olla irrigatie pot.
olla irrigatie pot
Door een steen op het leghol te leggen sluit je het af tegen vuil en insecten.

Vragen en opmerkingen

Het zelf kweken van groenten, fruit, kruiden en bloemen gaat meestal gemakkelijk, maar soms zit er ook wel eens wat tegen. Mocht je een vraag hebben over het kweken van planten, dan zullen wij deze zo goed mogelijk proberen te beantwoorden. Je kunt je vragen onderaan deze pagina stellen, via het Disqus formulier. Om naar het Disqus formulier te gaan, klik je op de “Stel een vraag!”-knop hieronder.

BRONNEN EN VERDER LEZEN