Echte salie, zoals de salie die we in de keuken gebruiken eigenlijk heet, wordt al eeuwen lang door mensen gekweekt. Waarschijnlijk waren de Oude Grieken de eerste die begonnen met het kweken van dit kruid, onder andere om kwaaltjes mee te bestrijden. De Latijnse naam Salvia betekent dan ook “in goede gezondheid”. Het kweken van salie is niet moeilijk, en met een aantal extra trucjes, kun je zelfs hele goede salie kweken. In dit artikel vertellen op welke manier je zelf salie van een uitmuntende kwaliteit kunt kweken.

De meeste meerjarige kruidenplanten zijn moeilijk om te zaaien, omdat de zaden moeilijk ontkiemen. Dit geldt ook voor de zaden van de salie plant. In de meeste gevallen ontkiemen ongeveer 60% van de gezaaide salie zaden. Gelukkig zijn er enkele trucjes die ervoor kunnen zorgen dat salie zaden beter en sneller ontkiemen.

Wanneer je salie planten voor de kruidentuin wilt kweken, dan kun je het beste voor zaden met de naam Salvia Officinalis kiezen. Dit zijn zaden van echte salie planten, ook wel bekend als keukensalie planten. Binnen de Salvia Officinalis soort zijn er een aantal variëteiten. Naast de "standaard" soort meet grijsgroene bladeren, zijn er rassen die salie bladeren geven met een paarse gloed en rassen die meerkleurige bladeren geven, meestal "tricolore" genoemd.

Als je van plan bent om de salie bladeren in de keuken te gebruiken, dan is het aan te raden om biologische salie zaden te gebruiken. Hiervoor kun je bijvoorbeeld de biologische salie zaden van Bolster, de biologische salie zaden van Sluis Garden, of de biologische salie zaden van Buzzy gebruiken.

Zaden van de salie plant ontkiemen beter wanneer ze 12 uur voor het zaaien geweekt worden in water. Wanneer de zaden geweekt worden bij een temperatuur van 30 graden Celsius, dan werkt dit het best. Natuurlijk is het niet eenvoudig om een plekje te vinden waar het 12 uur lang 30 graden Celsius is. Probeer de zaadjes daarom op het warmste plekje dat je kunt vinden te plaatsen, bijvoorbeeld boven op de koelkast of op de verwarming.

Om de zaden nog beter te laten ontkiemen, kun je ascorbinezuur, ofwel vitamine C, door het week water mengen. Hiervoor meng je 1 gram vitamine C poeder per 150 milliliter water. De vitamine C poeder van Jacob Hooi of de vitamine C ascorbinezuur poeder van AOV 330 kunnen hier goed voor gebruikt worden. Om er zeker van te zijn dat je niet te veel poeder in het mengsel doet, is het aan te raden om een precisie weegschaal en een goede maatbeker te gebruiken. Wanneer de zaden 12 uur op een warme plaats in de ascorbinezuur oplossing hebben geweekt, is de ontkieming waarschijnlijk nog beter dan wanneer je de salie zaden alleen in water weekt.

De samenstelling van de aarde waarin de salie zaden gezaaid worden heeft een effect op de hoeveelheid zaadjes dat ontkiemt en de gezondheid van de pas ontkiemde salie plantjes. Onderzoeken hebben laten zien dat salie beter groeit wanneer er voldoende goede micro-organisme in de bodem zitten. Hierdoor ontkiemt en groeit salie goed wanneer er wormenmest, een compost die is verkregen doordat regenwormen plantenafval opeten, en extra micro-organisme door de zaaigrond worden gemengd.

Om de zaaigrond voor de salie zaadjes te maken, kun je het beste 3 delen biologische zaaigrond en 1 deel wormenmest gebruiken. Voor salie zaailingen van een goede kwaliteit voeg je ook nog extra mycorrhiza, ofwel goede bodemschimmels, en stikstofbindende bacteriën aan het grond mengsel toe. Hiervoor zou je Cellmax Mycorrhiza, BAC schimmels of Bio Nova Microlife kunnen gebruiken. De meeste van deze bodemschimmel mengsels bevatten geen stikstofbindende, ofwel nitrificerende, bacteriën. Daarom zou je eventueel nog Nomercy Bacterial toe kunnen voegen aan de aarde, voor een extra boost.

In tegenstelling tot sommige andere kruiden zaden, hebben salie zaden geen licht nodig om te ontkiemen. Dit betekent dat de zaden afgedekt moeten worden met zaaigrond nadat je ze over het zaaibed uit gestrooid hebt. Het laagje zaaigrond mag echter niet te dik zijn, een dun laagje van 2 millimeter is voldoende. Wanneer het laagje zaaigrond dikker wordt, dan is de kans namelijk kleiner dat de salie zaadjes ontkiemen.

Salie zaadjes ontkiemen het beste bij een temperatuur van ongeveer 25 graden Celsius. Wanneer je een kamer hebt met een temperatuur tussen de 20 en 25 graden Celsius, dan zou dit een ideale plek zijn om het zaaibed van de salie zaadjes neer te zetten. Mocht je geen plek hebben waar het warm genoeg is, dan kan een verwarmingsmatje helpen. Zorg er dan wel voor dat je er eentje kiest waarbij je ervoor kunt zorgen dat de temperatuur niet ver boven de 25 graden Celsius uit komt, bij hogere temperaturen ontkiemen de salie zaadjes namelijk slechter.

Om het ontkiemen van de salie zaadjes te bevorderen, is het belangrijk dat de zaadjes niet uitdrogen. Het is daarom aan te raden om de zaaibak af te dekken met doorzichtig keukenfolie. Dit zorgt ervoor dat de luchtvochtigheid rondom de zaden hoog blijft, waardoor de kans op uitdroging kleiner is. Uiteraard hebben de zaadjes af en toe ook een korte sproeibeurt nodig met een plantenspuit, om ze vochtig, maar niet nat te houden.

De meeste salie zaadjes zullen binnen één tot drie weken ontkiemd zijn, afhankelijk van de kwaliteit van de zaden en hoe ze gezaaid zijn. Enkele weken na het ontkiemen krijgen de salie plantjes hun eerste echte salie blaadjes. Vanaf dit moment zouden de salie plantjes buiten uitgeplant kunnen worden. Aangezien de jonge salie plantjes nog kwetsbaar zijn, is het aan te raden om ze pas buiten te zetten wanneer de nachttemperaturen boven de 10 graden Celsius uit komen. Als het buiten nog te koud is, dan kun je de salie plantjes beter nog een tijdje binnen houden onder een kweeklamp, die acht uur per dag minimaal 500 µmol/m²/s plantenlicht op de salie plantjes schijnt. Wanneer de salie plantjes klaar zijn om buiten uit geplant te worden, kun je de tips hieronder gebruiken om de beste standplaats, plantafstand en grond samenstelling voor de salie plantjes te vinden.

Het zaaien of stekken van een salie plant neemt best wel wat tijd en geduld in beslag. Wanneer je snel een mooie salie plant in de tuin wilt, dan is het vaak sneller om er eentje te kopen. Er zijn verschillende rassen van de Salvia officinalis te koop. Zo is er de “Aurea”, een salie met een lichtere tekening aan de rand van het blad, de “purpurascens”, een salie met paarse bladeren, de “berrggarten”, met bredere bladeren, en de standaard echte salie.

Salie plantjes uit de (online) winkel staan vaak in te kleine kweekpotjes. Het is daarom belangrijk om ze zo snel mogelijk na aankoop uit te planten in de volle grond of in een grote plantenbak. Zorg daarbij dat je de wortels goed los maakt voordat je ze in de aarde zet. Hierdoor is de kans groter dat de wortels zich gaan ontwikkelen, waardoor je een sterke salie plant krijgt.

Salie planten zijn groenblijvende planten. Dit betekent dat ze geen rust periode hebben, zoals andere bladverliezende planten. Hierdoor is er geen ideaal moment om salie planten uit te planten. Het enige om rekening mee te houden is de nachttemperatuur. Wanneer salie planten pas geplant zijn, dan zijn ze nog niet goed bestand tegen kou. Dit komt, omdat het wortelstelsel zich nog moet ontwikkelen. Hierdoor is het beter om te wachten met het uitplanten van salie tot de nachttemperatuur boven de 10 graden Celsius uit komt.

Salie planten groeien vaak het beste in de volle grond. In de volle grond hebben de wortels namelijk de ruimte om goed te groeien. Ook zijn de wortels van salie planten in de volle grond beter beschermd tegen vorst dan de wortels van salie planten in een plantenbak. Hierdoor leven salie planten in de volle grond vaak veel langer en geven ze een beter oogst dan salie planten die in een plantenbak worden gehouden.

Salie planten kunnen technisch gezien in elke soort grond geplant worden. Echter, in Nederland en België regent het veel, waardoor een klei grond minder geschikt is voor salie planten. Klei houdt water namelijk lang vast, waardoor de wortels van de salie plant waarschijnlijk regelmatig te nat zullen worden. In dat geval is het beter om de salie planten in een plantenbak te kweken.

Om de nieuwe salie planten een goede start te geven, is het aan te raden om de aarde waarin de salie plant komt te staan te verbeteren. Salie planten blijken gevoelig te zijn voor de aanwezigheid van goede bodem micro-organismen in de grond. Dit komt waarschijnlijk, omdat salie planten oorspronkelijk uit Mediterrane gebieden komen, waar de grond droog en arm in voedingsstoffen is. Hierdoor zijn ze afhankelijk geworden van de micro-organismen in de bodem om via hun wortelsysteem de kleine hoeveelheid water en voedingsstoffen die beschikbaar was op te nemen. Door ervoor te zorgen dat het bodemleven van de standplaats van de salie planten in goede gezondheid is, zullen de salie planten dan ook beter groeien.

Om de grond op de plaats waar de salie planten te verbeteren, kun je het beste een dosis wormenmest door de grond mengen. Gebruik hiervoor ongeveer 1 kilo wormenmest per vierkante meter grond. De wormenmest meng je door de bovenste laag van de grond, met een schep of een hark. Om de bodem nog beter te maken, kun je ook extra bodem micro-organisme aan de grond toevoegen. Hiervoor kun je bijvoorbeeld Cellmax Mycorrhiza, BAC schimmels of Bio Nova Microlife gebruiken.

In de volle grond mogen salie plantjes dicht bij elkaar geplant worden. Wanneer er ongeveer 15 centimeter tussen de salie plantjes zit, dan zijn de bladeren van hogere kwaliteit dan wanneer er meer ruimte tussen de salie plantjes zit. Dit komt waarschijnlijk, omdat de salie plantjes met elkaar de competitie aan moeten gaan om genoeg water en voedingsstoffen op te nemen. Hierdoor wordt de productie van essentiële oliën, de stoffen die voor de lekkere salie smaak zorgen, gestimuleerd. Het is overigens wel belangrijk om meer ruimte tussen een salie plant en een andere plant te houden, omdat de salie planten de groei van andere planten kunnen remmen.

Kies je er voor om de salie planten in een plantenbak te kweken, gebruik dan een diepe plantenbak van minimaal 40 centimeter hoog en 30 centimeter doorsneden. Het is belangrijk dat de plantenbak zo is ontworpen dat overtollig water er makkelijk uit kan stromen. SuperRoots AirPotten of stoffen potten, zoals die van ProPot of Smart Pots, zijn daarom ideaal voor het kweken van salie planten. Plantenbakken zonder drainage gaten in de bodem of “zelf waterende” plantenbakken met een waterreservoir in de pot kunnen beter vermeden worden. Om te voorkomen dat er vervelende ziekteverwekkers in de pot komen en het overtollige water goed kan wegstromen, kan de plantenbak het beste op een laag kiezels of plantenpot voetjes geplaatst worden.

In een plantenbak hebben de wortels van een salie plant veel minder grond tot hun beschikking dan wanneer ze in de volle grond staan. Hierdoor is het belangrijk om de plantenbak te vullen met de juiste potgrond. Een mengsel van 1 deel zand, 1 deel (biologische) potgrond en 1 deel wormenmest, voorziet de wortels van een salie plant van een goede basis. Ook in een plantenbak is het belangrijk om voor een goed bodemleven te zorgen. Hiervoor kun je bijvoorbeeld Cellmax Mycorrhiza, BAC schimmels of Bio Nova Microlife door de grond mengen. Dit zorgt ervoor dat de wortels van de salie planten beter in staat zijn om water en voedingsstoffen op te nemen. Daarnaast zorgt een grote populaire “goede” micro-organisme ervoor dat de “slechte”, ziekmakende micro-organisme minder kans krijgen om zich te ontwikkelen. Hierdoor worden de salie planten minder snel ziek.

De kwaliteit van keukenkruiden, zoals salie, wordt bepaald door de samenstelling van en de hoeveelheid essentiële oliën in de bladeren die geoogst worden. Hoe meer essentiële olie in de salieblaadjes zitten, hoe sterker de smaak van de salie is. Voor een deel wordt de samenstelling van de essentiële olie bepaald door de genen van de salie plant, maar voor een belangrijk deel ook door de verzorging.

Salie planten leveren vaak salieblaadjes van een hogere kwaliteit wanneer de planten regelmatig droogte ervaren. In de praktijk betekend dit dat salie planten die in Nederland of België buiten, in de volle grond worden gehouden vrijwel geen extra water nodig hebben. Stel dat het zo droog is dat de blaadjes echt slap gaan hangen, dan kan het wel nodig zijn om een kleine hoeveelheid water te geven. 

Wanneer salie planten binnen staan kun je hetzelfde principe aan houden dat je de salie planten alleen water geeft wanneer de blaadjes slap beginnen te houden. In een plantenbak is de kans groter dat de aarde te lang nat blijft. Het is daarom ook belangrijk om bij te houden hoe vaak je water geeft. Bij kamertemperatuur zou dit beteken dat de salie planten maar eens in de paar weken water nodig hebben.

Lijkt het alsof de salie planten in een plantenbak vaak slap hangen, dan kan dit wijzen op een probleem. Wanneer de aarde in de plantenbak te veel water vasthoudt, of wanneer er te weinig gaten in de bodem zitten, dan kan het zijn dat de wortels te lang nat blijven. Ondanks dat het tegenstrijdig klinkt, gaan de bladeren van een te veel aan water ook slap hangen. Een andere oorzaak van slap hangende bladeren is dat de salie planten in een te kleine pot staan. Wanneer er te weinig aarde rondom de wortels zit, dan is is er minder water beschikbaar voor de wortels. Dit zorgt er niet alleen voor dat de salie planten vaker water nodig hebben, maar ook dat de planten te weinig ruimte hebben om zich te ontwikkelen.

Salie planten hebben weinig stikstof, fosfor en kalium nodig. Dit komt waarschijnlijk, omdat ze van nature groeien in een arme bodem. Om ervoor te zorgen dat salie planten goed groeien, hoef je dan ook geen extra plantenvoeding toe te voegen. Wel is het belangrijk dat je ervoor zorgt dat het bodemleven van de grond waarin de salie planten groeien gezond blijven.

In een gezond bodem zitten kleine insecten, bacteriën en schimmels die plantenresten afbreken. Hierdoor komen voedingsstoffen, zoals stikstof, fosfor en kalium vrij. De wortels van de planten kunnen deze voedingsstoffen vervolgens weer opnemen. Wanneer de balans tussen de micro-organismen in de bodem en de hoeveelheid plantenafval die op de grond valt in balans is, dan zal een salie plant altijd voldoende voedingsstoffen uit de bodem kunnen opnemen. Voor een gezonde bodem ruim je plantenafval, zoals oude bladeren en takken, dus zo min mogelijk op.

Om het bodemleven een jaarlijkse boost te geven, meng je eens per jaar, het liefst in het begin van de lente 1 kilo wormenmest per vierkante meter door de grond waar de salie groeit. Dit geldt zowel voor salie planten in de volle grond als voor salie planten die in een plantenbak gehouden worden. In de wormenmest zitten niet alleen voedingsstoffen, maar ook plantenresten die nog niet helemaal gecomposteerd zijn en een grote variatie aan goede bodem micro-organismen. 

De smaak van salie blaadjes wordt bepaald door de verhoudingen tussen de verschillende stoffen die in de essentiële olie van de salie zitten. Voor een deel wordt dit bepaald door de genen van de salie plant. Wanneer je salie planten van verschillende rassen en kwekers vergelijkt, zullen ze daarom niet allemaal hetzelfde smaken. Daarnaast bepaald de manier waarop de salie gekweekt wordt, de leeftijd van het blad en de tijd van het jaar ook voor een groot deel wat die verhoudingen tussen de verschillende smaakstoffen zijn.

De smaak van salie wordt voor het grootste deel bepaald door de hoeveelheid thujon en kamfer erin zit. Beide stoffen geven een menthol-achtige smaak af, die op zichzelf aan Vicks VapoRub doet denken. De jonge salie blaadjes bevatten over het algemeen minder thujon en kamfer, en bevatten meer van de stof humuleen. Humuleen zorgt voor een zoete geur. Hierdoor zijn de jonge salie blaadjes vaak een stuk milder dan de oudere bladeren. De oudere salie bladeren bevatten vooral thujon en kamfer, waardoor ze een veel sterkere smaak hebben. Per gerecht zal het afhangen of de mildere en zoetere jonge salie blaadjes of de oudere, sterker smakende oudere salie blaadjes bij het gerecht passen. Knip in ieder geval nooit in de onderste 15 centimeter van de salie plant, om ervoor te zorgen dat de plant goed kan herstellen van de oogst beurt.

Ook de tijd van het jaar heeft invloed op de verhouding tussen de verschillende stoffen in de essentiële olie die in de salieblaadjes zit. Zo bevatten de blaadjes die in de herfst worden gekweekt, meestal een grote hoeveelheid thujon en kamfer. In blaadjes die in de lente, tijdens de bloei, worden geoogst zit veel minder thujon en kamfer, en juist meer eucalyptol en β-pinene. Deze stoffen zorgen ervoor dat salie die tijdens de bloei geoogst wordt, een frissere smaak hebben.

De salie plant zal moeten herstellen van het oogsten van de bladeren. Wanneer je af en toe een paar blaadjes oogst, kun je het hele jaar door blijven oogsten. Mits de onderste 15 centimeter van de plant intact blijft. Oogst je in één keer heel veel, dan is het aan te raden om niet meer dan twee keer per jaar te oogsten.

Om salie blaadjes langer goed te houden kun je ze laten drogen. Dit heeft vaak een groot effect of de verhoudingen tussen de verschillende stoffen in de essentiële olie in de bladeren. Door de bladeren aan de lucht te drogen, blijven het grootste aantal smaakstoffen in de salie blaadjes zitten. Wel veranderd er een hoop aan de verhoudingen tussen de verschillende stoffen, waardoor de smaak zal veranderen. Door de salieblaadjes in de oven te drogen op 45 of 65 graden Celsius, verdwijnen er een hoop smaakstoffen uit de blaadjes. Hierdoor zal de smaak van de gedroogde salie blaadjes minder complex zijn. Het is ook op dit punt een kwestie van uitproberen welke manier van drogen, en de combinatie tussen de manier van drogen en de manier van oogsten, de beste smaak oplevert. 

Kruidenplanten groeien over het algemeen goed en zonder problemen, zelfs wanneer de verzorging niet helemaal optimaal is. Lijkt het toch alsof er iets mis is met een kruidenplant, dan is het allereerst belangrijk om na te gaan of de planten wel goed verzorgt worden. Mocht je er niet uit komen wat er mis is met de kruidenplant, dan kunnen wij je verder helpen. Ga hiervoor naar de contactpagina en leest eerst even goed door welke informatie we nodig hebben om je goed te helpen. Stuur ons vervolgens een berichtje met al deze informatie erin. We zullen proberen om je van advies te voorzien dat je plant weer snel kan herstellen.

• ABU DARWISH, M., Al-Ramamneh, E. A. D., SALAMO, I., ABU-DIEYEH, Z., AL NAWAISEH, M., & ALBDOUR, T. (2013). Determination of Essential Oil Bioactive Components and Rosmarinic Acid of Salvia officinalis Cultivated under Different Intra-row Spacing. Notulae Scientia Biologicae, 5(2).
• Bagdat, R. B., Craker, L. E., & Yuksel, K. (2017). The Effect of Fertilization and Mycorrhiza Inoculation on Yield Variables and Essential Oil Characteristics of Salvia officinalis L. Growing in the Greenhouse and at the Field. INDIAN JOURNAL OF PHARMACEUTICAL EDUCATION AND RESEARCH, 51(3), S341-S348.
• Baranauskiene, R., Dambrauskiene, E., Venskutonis, P., & Viskelis, P. (2011, May). Influence of harvesting time on the yield and chemical composition of sage (Salvia officinalis L.). In Proc. 6th Baltic Conference on Food Science and Technology: Innovations for Food Science and Production (pp. 5-6).
• Cameron, R. W., King, C. M., & Robinson, S. (2009, June). Ornamental Mediterranean plants in the UK: root adaptations to hypoxia and anoxia. In II International Conference on Landscape and Urban Horticulture 881 (pp. 469-474).
• Cruz-Silva, C. T. A., Nóbrega, L. H. P., Dellagostin, S. M., & Silva, C. F. G. (2016). Salvia officinalis L. coverage on plants development. Revista Brasileira de Plantas Medicinais, 18(2), 488-493.
• Dastanpoor, N., Fahimi, H., Shariati, M., Davazdahemami, S., & Hashemi, S. M. M. (2013). Effects of hydropriming on seed germination and seedling growth in sage (Salvia officinalis L.). African Journal of Biotechnology, 12(11), 1223-1228.
• Evstatieva, L., Todorova, M., & Platikanov, S. (2009). Effect of some biofertilisers and natural minerals on the essential oil composition of Salvia officinalis, Dalmatica origin. Plant, fungal and, 659.
• Farhat, M. B., Jordán, M. J., Chaouch-Hamada, R., Landoulsi, A., & Sotomayor, J. A. (2016). Phenophase effects on sage (Salvia officinalis L.) yield and composition of essential oil. Journal of Applied Research on Medicinal and Aromatic Plants, 3(3), 87-93.
• Ghorbanpour, M., & Hatami, M. (2014). Biopriming of Salvia officinalis Seed with Growth Promoting Rhizobacteria Affects Invigoration and Germination Indices. J. BIOL. ENVIRON. SCI, 8(22), 29-36.
• Govahi, M., Ghalavand, A., Nadjafi, F., & Sorooshzadeh, A. (2015). Comparing different soil fertility systems in Sage (Salvia officinalis) under water deficiency. Industrial Crops and Products, 74, 20-27.
• Govahi, M., Ghalavand, A., Nadjafi, F., & Souroshzadeh, A. (2015). The Evaluation of Organic and Chemical Fertilizers on Growth Characteristics and Essential Oil of Sage (Salvia Officinalis L.) Under Water Stress. In International Conference on Agriculture, Ecology and Biological Engineering. Sep (pp. 7-8).
• Hegab, R., Abou Batta, W., & El-Shazly, M. (2018). Effect of Mineral, Nano and Bio Nitrogen Fertilization on Nitrogen Content and Productivity of Salvia officinalis L. Plant. Journal of Soil Sciences and Agricultural Engineering, 9(9), 393-401.
• Inallou, M. M., & Ajorlou, Z. (2011). The use of SAS software for analysis of seedling growth in salvia (Salvia officinalis L.). Research Journal of Fisheries and Hydrobiology, 6(4), 476-480.
• King, C. M., Cameron, R. W., & Robinson, S. (2009). Root adaptations of Mediterranean species to hypoxia and anoxia. In International Symposium, Root Research and Applications (pp. 1-4).
• Kumar, A., Aggarwal, A., & Kaushish, S. (2009). Influence of arbuscular mycorrhizal fungi and Trichoderma viride on growth performance of Salvia officinalis Linn. Journal of Applied and Natural Science, 1(1), 13-17.
• Lakušić, B., Ristić, M., Slavkovska, V., Stojanović, D., & Lakušić, D. (2013). Variations in essential oil yields and compositions of Salvia officinalis (Lamiaceae) at different developmental stages. Botanica Serbica, 37(2), 127-139.
• Mahmoudi, N. (2015). Analyzing the Coexistence Effect of Some Arbuscular Mycorrhizal Fungi on the Quantitative Performance of Salvia officinalis L. Advances in Environmental Biology, 9(3), 981-984.
• Manukyan, A. (2011). Effect of growing factors on productivity and quality of lemon catmint, lemon balm and sage under soilless greenhouse production: I. drought stress. Medicinal and aromatic plant science and biotechnology, 5(2), 119-125.
• Mapes, C., & Xu, Y. (2014). Photosynthesis, vegetative habit and culinary properties of sage (Salvia officinalis) in response to low-light conditions. Canadian journal of plant science, 94(5), 881-889.
• Mona, Y., Kandil, A. M., & Swaefy Hend, M. F. (2008). Effect of three different compost levels on fennel and salvia growth character and their essential oils. Biological Sciences, 4, 34-39.
• Perry, N. B., Anderson, R. E., Brennan, N. J., Douglas, M. H., Heaney, A. J., McGimpsey, J. A., & Smallfield, B. M. (1999). Essential oils from Dalmatian sage (Salvia officinalis L.): variations among individuals, plant parts, seasons, and sites. Journal of agricultural and food chemistry, 47(5), 2048-2054.
• Piccaglia, R., Marotti, M., & Dellacecca, V. (1997). Effect of planting density and harvest date on yield and chemical composition of sage oil. Journal of essential oil research, 9(2), 187-191.
• Putievsky, E., Ravid, U., & Dudai, N. (1986). The influence of season and harvest frequency on essential oil and herbal yields from a pure clone of sage (Salvia officinalis) grown under cultivated conditions. Journal of Natural Products, 49(2), 326-329.
• Radnezhad, H., Abari, M. F., & Sadeghi, M. (2015). Effect of Biological and Organic Fertilizers on the Growth Parameters of Salvia Officinalis. Journal of Earth, Environment and Health Sciences, 1(2), 71.
• REZAIE, E., Haghighikhah, M., Ghorbani, S., & Kafi, M. (2013). Effect of seed priming on seed germination properties of two medicinal species in the presence of salinity. Journal of Medicinal Plants Research, 7(18), 1234-1238.
• Rezai, S., Etemadi, N., Nikbakht, A., Yousefi, M., & Majidi, M. M. (2018). Effect of light intensity on leaf morphology, photosynthetic capacity, and chlorophyll content in sage (Salvia officinalis L.). HORTICULTURAL SCIENCE and TECHNOLOGY, 36(1), 46-57.
• Rioba, N. B., Itulya, F. M., Saidi, M., Dudai, N., & Bernstein, N. (2015). Effects of nitrogen, phosphorus and irrigation frequency on essential oil content and composition of sage (Salvia officinalis L.). Journal of Applied Research on Medicinal and Aromatic Plants, 2(1), 21-29.
• Sabry, R. M., Kandil, M. A. M., & Ahmed, S. S. (2016). Growth and Quality of Sage (Salvia officinalis), Parsley (Petroselinum crispum) and Nasturtium (Tropaeolum majus) as Affected by Water Deficit. Middle East J. Agric. Res, 5, 286-294.
• Santos-Gomes, P. C., & Fernandes-Ferreira, M. (2001). Organ-and season-dependent variation in the essential oil composition of Salvia officinalis L. cultivated at two different sites. Journal of agricultural and food chemistry, 49(6), 2908-2916.
• Sellami, I. H., Rebey, I. B., Sriti, J., Rahali, F. Z., Limam, F., & Marzouk, B. (2012). Drying sage (Salvia officinalis L.) plants and its effects on content, chemical composition, and radical scavenging activity of the essential oil. Food and Bioprocess Technology, 5(8), 2978-2989.
• Sharma, Y., & Schaefer, J. F. J. (2019). Ethnobotany, phytochemistry, cultivation and medicinal properties of Garden sage (Salvia officinalis L.). Journal of Pharmacognosy and Phytochemistry, 8(3), 3139-3148.
• Skoufogianni, Solomou, Kamperllari, Turhollow, A.F., & Danalatos (2017). Ecology , Cultivation , Composition and Utilization Of Salvia Officinalis L . In Greece : A Review.
• Sonmez, C., & Bayram, E. (2017). The influence of different water and nitrogen applications on some yield parameters and antioxidant activity in sage (Salvia officinalis L.). Turk. J. Field Crops, 22(1), 96-103.
• Tarraf, W., Ruta, C., Tagarelli, A., De Cillis, F., & De Mastro, G. (2017). Influence of arbuscular mycorrhizae on plant growth, essential oil production and phosphorus uptake of Salvia officinalis L. Industrial crops and products, 102, 144-153.
• Walch, S. G., Kuballa, T., Stühlinger, W., & Lachenmeier, D. W. (2011). Determination of the biologically active flavour substances thujone and camphor in foods and medicines containing sage (Salvia officinalis L.). Chemistry Central Journal, 5(1), 44.
• Zawiślak, G. (2014). Yield and chemical composition of essential oil from Salvia officinalis L. in third year of cultivation. Herba Polonica, 60(3), 13-22.
• Zervoudakis, G., Salahas, G., Kaspiris, G., & Konstantopoulou, E. (2012). Influence of light intensity on growth and physiological characteristics of common sage (Salvia officinalis L.). Brazilian archives of biology and technology, 55(1), 89-95.
• Zutic, I., & Dudai, N. (2006, December). Factors affecting germination of Dalmatian Sage (Salvia officinalis) seed. In IV International Symposium on Seed, Transplant and Stand Establishment of Horticultural Crops; Translating Seed and Seedling 782 (pp. 121-126).