Vijgen Kweken In Een Pot Of In De Volle Grond

vijgen kweken in een pot of in de volle grond

Vijgenbomen doen het over het algemeen erg goed in Nederland en België. Vooral nu onze zomers warmer en zonniger worden, kun je ook hier zelf lekkere vijgen kweken. Wanneer je het juiste vijgenras kiest, dan heb je tientallen jaren plezier van een vijgenboom die tegen kou en droogte kan, die er mooi uit ziet en die lekkere, voedzame vruchten geeft. In dit artikel lees je alles over de aanschaf en verzorging van vijgenbomen.

Vijgenboom Rassen

Er zijn veel vijgenrassen op de wereld. In Nederland en België wordt alleen de “gewone vijg” gekweekt. Deze vijgenbomen hoeven niet bestoven te worden om vruchten te geven. Wanneer je een oudere vijgenboom gaat kopen, dan is het belangrijk om na te vragen of het om een “gewone vijg” gaat die niet bestoven hoeft te worden. Oudere vijgenbomen worden vaak uit andere landen gehaald, waar wel vijgenbomen worden gehouden die bestoven moeten worden. Doordat vijgenbomen alleen door heel specifieke insecten bestoven worden, lukt het in Nederland en België niet om vijgen te kweken aan een vijgenboom die bestoven moet worden.

Bij het kiezen van een vijgenboom voor in Nederland en België is het belangrijk om naar de winterhardheid van het ras te kijken. Probeer alleen een vijgenboom te kopen waarvan het ras bekend is, zodat je zeker weet dat de plant niet dood gaat na een winter met strenge vorst.

De smaak van een vijg wordt voor een groot deel bepaald door het ras. Probeer als het even kan een vijg van het ras dat je wilt kopen te proeven. Zelf hebben we uiteindelijk ook een vijgenboom weg gedaan, omdat we de smaak van die vijgenboom niet lekker vonden.

franse vijgenboom
Vijgen van verschillende rassen verschillen van smaak. Sommige vijgen smaken fris en zoet, terwijl andere een bijna dropachtige smaak kunnen hebben.

Het ras “Brown Turkey” is waarschijnlijk het bekendste vijgenras. De “Brown Turkey” vijgenboom krijgt, grote, paarse vijgen die vers gegeten worden. Het voordeel van de “Brown Turkey” vijgenboom is dat hij goed tegen kou kan. Al in de 19e eeuw werd deze vijgensoort al in kustgebieden in Engeland gekweekt. Daarom dat de “Brown Turkey” vijgensoort waarschijnlijk harder is dan soorten die uit warmere gebieden komen met minder ruig weer.

Naast de “Brown Turkey” vijgenboom vindt je in Nederland en België vooral Franse vijgensoorten, zoals “Rouge de Bordeaux”, “Noire de Caromb”, en “Grise de Tarascon”. Ook de Italiaanse variëteiten “Kadota” en “Del Portogallo“ kun je hier soms vinden. Veel Franse en Italiaanse vijgenrassen zijn bedoeld om te drogen. Hierdoor is de smaak van een verse Franse of Italiaanse vijg soms anders dan die van een verse vijg die je in de supermarkt koopt.

Vijgenbomen planten

Een nieuwe vijgenboom kun je het beste zo snel mogelijk in de volle grond of in een grote plantenbak zetten. Idealiter koop je een vijgenboom in de lente, zodat de vijgenboom genoeg tijd heeft om te settelen voordat het winter wordt. Meestal is de pot waarin een vijgenboom verkocht wordt erg klein, omdat het duur is om zware grond te vervoeren. Hoe sneller de vijgenboom in de volle grond of in een grote plantenbak wordt gezet, hoe sneller de vijgenboom kan gaan groeien.

Een vijgenboom kan het beste op een zeer zonnige plek gezet worden, waar de boom in de zomer minimaal 8 uur per dag in de volle zon staat. Kies als het even kan een plek uit waar weinig wind staat. Als je de mogelijkheid hebt om de vijgenboom tegen een warme muur aan te zetten, dan kun je meestal meer en lekkerdere vijgen oogsten.

vijgenboom tegen muur
Als je de vijgenboom tegen een zonnige, bakstenen muur kunt zetten, dan kun je meestal meer vijgen oogsten.

Vijgenbomen kunnen in de volle grond of in een grote plantenbak geplant worden. In de volle grond is de vijgenboom beter beschermd tegen vorst, maar hier moet je wel maatregelen nemen om de groei van de wortels te remmen. Wanneer de wortels van een vijgenboom te veel ruimte krijgen, dan komen er vaak maar weinig vijgen aan de vijgenboom. In een grote plantenbak is een vijgenboom gevoeliger voor vorst, waardoor je in de winter het weerbericht goed in de gaten moet houden zodat je de vijgenboom op tijd kunt beschermen. Zolang een vijgenboom in een plantenbak in de winter beschermd wordt tegen hevige vorst en voldoende water en plantenvoeding krijgt, dan doet een vijgenboom in pot het heel goed.

Vijgenbomen planten in de volle grond

Bij het planten van een vijgenboom in de volle grond is het belangrijk om te kijken naar de drainage van de grond. Een vijgenboom mag niet op een plek geplant worden waar er vaak plassen met water blijven staan als het geregend heeft. Als er geen goed drainerende plek beschikbaar is in de volle zon, dan kun je de vijgenboom beter in een verhoogde kweekbak of in een plantenbak zetten.

Om een vijgenboom in de volle grond te planten, kun je het beste eerst een gat graven met een doorsnede van 50 centimeter en een diepte van 50 centimeter. Om te voorkomen dat de wortels te wild gaan groeien, kun je een worteldoek in het gat leggen. Laat het worteldoek ongeveer 5 centimeter boven het gat uitsteken, zodat de wortels er niet overheen kunnen gaan groeien. Zorg ervoor dat het worteldoek van een goede kwaliteit is, zodat het jarenlang kan blijven zitten, en dat het worteldoek wel water doorlaat.

Het gat kun je later weer vullen met de oorspronkelijke grond. Als de grond weinig organisch materiaal bevat, dan is het aan te raden om de helft van de grond te vervangen met compost. Eventueel kun je ook nog een supplement waar goede bodem micro-organismen in zitten door de grond mengen. Vooral een mycorrhiza supplement, zoals Cellmax Product X of FungiLife Mycorrhiza Mix Fruitbomen, kan zinvol zijn. Mycorrhiza zijn schimmels die samenwerken met de wortels van vijgenbomen, zodat ze meer water en voedingsstoffen uit de bodem kunnen opnemen. Meng echter geen plantenvoeding door de grond tijdens het planten. Dit zorgt ervoor dat de vijgenboom na het verplanten te veel energie steekt in het laten groeien van de takken en bladeren en te weinig in het ontwikkelen van een sterk wortelstelsel.

Voordat je de vijgenboom in het gat zet, is het belangrijk om de wortels los te maken. Vooral als de vijgenboom een tijd in een te kleine pot hebben gestaan, kunnen de wortels in de rondte zijn gaan groeien. Door de wortels goed los te maken kunnen ze hier beter van herstellen.

Probeer de vijgenboom 5 tot 10 centimeter dieper te planten dan hij in de vorige pot stond. Door een vijgenboom dieper te planten ontwikkeld de vijgenboom een sterker wortelsysteem. Ook zijn de wortels hierdoor beter beschermd tegen vorst.

Geef de vijgenboom in de eerste maand na het planten elke dag wat water. Op die manier kan de vijgenboom goed gaan wortelen. Als de grond rondom de vijgenboom begint te zakken, dan is het belangrijk om deze weer aan te vullen. Zorg ervoor dat er altijd een laag grond op de wortels ligt.

Vijgenbomen planten in een plantenbak

Vijgenbomen groeien over het algemeen goed in een grote plantenbak. Wanneer de vijgenboom in een plantenbak of een plantenzak met een inhoud van minimaal 40 liter is geplant heeft de vijgenboom voldoende ruimte om goed te groeien. Kies als het even kan voor een plantenbak die ontworpen is om te voorkomen dat de wortels in de rondte gaan groeien. Voorbeelden hiervan zijn de Gronest Aqua Breath 55 liter, de Root Maxx 56 liter, de AirRAP 50 liter en de AIRMAXX 50 liter.

Probeer de vijgenbomen in een goed drainerende grond te planten. Voor het beste resultaat kun je 2 delen compost of potgrond, zoals DCM Kwaliteitspotgrond Olijven, Vijgen & Citrus of ECOstyle Mediterrane Grond, 1 deel grof zand, zoals tuinbouwzand, en 1 deel grof lavagruis gebruiken. Stel dat er 40 liter in de plantenbak gaat, dan gebruik je dus 20 liter compost of potgrond, 10 liter zand en 10 liter lavagruis. Ook helpt het om 10% van de grond te vervangen met wormenmest, zoals WRM Vermicompost of Franky’s Flora Wormenmest. Voor een plantenbak van 40 liter zou je dan 4 liter grond vervangen door 4 liter wormenmest. Verder helpt het om een mycorrhiza supplement aan de grond toe te voegen, omdat dit de vijgenboom helpt om water en voedingsstoffen op te nemen. Hiervoor kun je bijvoorbeeld Cellmax Product X of FungiLife Mycorrhiza Mix Fruitbomen gebruiken.

Net als in de volle grond is het aan te raden om de wortels goed los te maken voordat je de vijgenboom in de pot zet. Ook is het aan te raden om de vijgenboom 5 tot 10 centimeter dieper te planten dan hij in de originele pot stond.

Vijgenbomen verzorgen

De verzorging van een vijgenboom is heel simpel. Een vijgenboom heeft weinig water nodig en hoeft weinig plantenvoeding te krijgen om het goed te doen. Hieronder kun je lezen hoe je een vijgenboom zo goed mogelijk verzorgt, maar ook als je hier van afwijkt, is dit meestal geen probleem voor een vijgenboom.

Vijgenbomen water geven

Vijgenbomen zijn heel goed bestand tegen de droogte. Hierdoor is het over het algemeen niet nodig om vijgenbomen van extra water te voorzien. Alleen wanneer het langdurig warm en droog is, kan het nodig zijn om extra water te geven. Vijgenbomen die in de volle grond staan hebben pas water nodig wanneer het 1 tot 2 weken niet heeft geregend. Een vijgenboom in een plantenbak heeft wel regelmatig water nodig in droge periodes, elke 3 dagen zou een vijgenboom in pot water moeten krijgen, in de vorm van regen of door irrigatie. Een vijgenboom die last heeft van de droogte laat meestal enkele bladeren vallen en de bladeren kunnen geel kleuren.

vijgenboom gele vallende bladeren
Vijgenbomen kunnen 1 tot 2 weken zonder water. De samenstelling van de grond, de temperatuur en de leeftijd van de vijg bepalen hoe lang het duurt voordat de vijgenboom tegen droogte kan. Wanneer de droogte te lang duurt, dan worden de bladeren eerst geel en vallen ze daarna van de vijgenboom af.

Door klimaatverandering komt het steeds vaker voor dat er ook in Nederland en België lange droge periodes zijn. Dit is meestal geen probleem voor vijgenbomen, alhoewel de vijgen in een droog jaar meestal kleiner zijn dan in een nat jaar. Om problemen door droogte te verminderen, kun je een mulchlaag rondom de vijgenboom aanleggen. Een 5 tot 10 centimeter dikke laag van notendoppen of stro zorgt ervoor dat vijgenbomen minder last het hebben van droogte.

Tijdens de laatste rijpingsfase van de vijg, die ongeveer 10 weken nadat de vijg is ontstaan begint, zijn de vijgen gevoelig voor plotselingen veranderingen in de vochtigheid van de grond. In deze periode is het belangrijk om na een langere periode van droogte niet ineens heel veel water te geven. Wanneer dit gebeurt, dan zuigt de vijg zich in een korte tijd zo vol met water dat de vrucht barst. Hierdoor ziet de vijg er minder mooi uit en is de kans groot dat er mieren of vliegjes in de vrucht gaan zitten.

Plantenvoeding voor vijgenbomen

Vijgenbomen hebben niet snel last van een voedingstekort. Sterker nog, een vijgenboom vertoont eerder problemen wanneer hij te veel plantenvoeding krijgt, dan wanneer hij te weinig plantenvoeding krijgt. Het is daarom niet erg als je een keer vergeet om plantenvoeding te geven. Het is wel belangrijk om plantenvoeding altijd goed af te wegen, zodat de vijgenboom nooit te veel krijgt.

Het is belangrijk dat je de plantenvoeding alleen tussen half maart, zodra de kans op vorst laag is en de eerste bladeren zichtbaar worden, en half juni geeft. Hierdoor remt de groei van de vijgenboom tegen het einde van de zomer af. De takken hebben dan nog tijd genoeg om dikker en steviger te worden voordat het kan gaan vriezen. Op die manier is de kans op vorstschade aan nieuwe takken zo klein mogelijk.

Voor het planten

Het is aan te raden om een NPK-bodemtest te doen voordat je de vijgenboom plant. Dit is vooral een goede voorbereiding als de grond weinig organisch materiaal bevat. Als de bodemtest aangeeft dat er te weinig stikstof, fosfor of kalium in de grond zit, dan is het aan te raden om dit 2 tot 3 maanden voor het planten van de vijgenboom stikstof, fosfor of kalium aan de grond toe te voegen. Ook is het belangrijk om de pH-waarde van de grond te testen. Als de pH-waarde van de grond lager is dan 5,5 pH, dan is het belangrijk om de pH-waarde te verhogen door kalk toe te voegen. Als de pH-waarde 6,0 pH of lager is, dan is het aan te raden om elke herfst de pH-waarde van de grond te testen, zodat je op tijd extra kalk aan de grond kan toevoegen.

Het eerste jaar

Wanneer je een jonge, kleine vijgenboom hebt gekocht, dan kun je tot na de eerste winter beter geen stikstof aan de bodem toevoegen. Stel dat je de vijgenboom in april 2022 hebt geplant, dan kun je beter pas in de vroege lente van 2023 plantenvoeding geven, als de kans op vorst heel klein is. Stikstof zorgt ervoor dat de jonge vijgenboom in een korte tijd veel jonge takken en bladeren krijgt. Deze hebben in het eerste jaar te weinig tijd om zich zo ver te ontwikkelen dat ze een koude winter aan kunnen. Als de grond veel organisch materiaal bevat of als de bodemtest voor het planten van de vijgenboom liet zien dat er voldoende fosfor en kalium in de grond zat, dan hoef je geen fosfor of kalium in het eerste jaar niet aan de grond toe te voegen.

Het tweede jaar

In het tweede jaar, na de eerste winter, kun je de vijgenboom 15 gram pure stikstof geven. Een goede manier om vijgenbomen te bemesten is door koeienmest te gebruiken. Koemestkorrels bevatten ongeveer 3% stikstof. Om 15 gram pure stikstof te geven, heeft de jonge vijgenboom ongeveer 500 gram koemestkorrels nodig, zoals DCM Gedroogde Koemest of Ecotop Geurarme Koemestkorrels. Dit kun je het beste in 4 porties verdelen, waarbij je half maart, half april, half mei en half juni elke keer 125 gram geeft. In totaal krijgt de vijgenboom dan ook ongeveer 10 gram fosfor en 17,5 gram kalium. Dit is meer dan voldoende voor een jonge vijgenboom. Wanneer er in het verleden erg weinig fosfor of kalium in de bodem zat, dan is het zinvol om in het voorjaar nog eens een bodemtest te doen. Als deze test aangeeft dat er weer te weinig fosfor of kalium in de grond zit, dan kun je extra fosfor of kalium toevoegen om het op een normaal niveau te krijgen.

Het derde jaar

In het derde jaar na het planten kun je de hoeveelheid stikstof die je aan de bodem toevoegt verdubbelen. Dit betekent dat je tussen half maart en half juni ongeveer 30 gram pure stikstof aan de grond toe zou moeten voegen. Wanneer je dit in de vorm van koeienmest doet, dan zou je dus in totaal 1 kilo koeienmest moeten geven. Als je koeienmest gebruikt dan krijgt de vijgenboom meer dan voldoende fosfor en kalium, namelijk 20 gram fosfor en 35 gram kalium. Gebruik je een andere meststof, zorg er dan voor dat de vijgenboom minimaal 6 gram fosfor en 15 gram kalium krijgt.

Vanaf het vierde jaar

Vanaf het vierde jaar begint de vijgenboom meestal vijgen te produceren. Het is vanaf deze periode vooral belangrijk dat je niet te veel stikstof geeft, omdat een overdaad aan stikstof ervoor zorgt dat de vijgenboom “vergeet” om vruchten te produceren. In het vierde jaar geef je de vijgenboom ongeveer 150 gram pure stikstof, 30 gram pure fosfor en 75 gram pure kalium geven. Wanneer je een organische meststof, zoals koeienmest, gebruikt dan is het niet erg als de vijgenboom meer fosfor of kalium krijgt. Geef ook elk jaar 250 gram pure calcium aan de vijgenboom. In Neudorff Azet Vital Kalkzeewierkalk of oestergrit zit ongeveer 30% calcium, dus dit zou overeen komen met ongeveer 830 gram zeewierkalk of oestergrit per jaar. Dit voorkomt dat de vruchten snel barsten.

gebarte vijg
Wanneer vijgen beginnen te rijpen, kunnen ze soms barsten als de grond eerst heel droog was en daarna opeens heel nat wordt. Om dit tot op zekere hoogte te voorkomen, is het belangrijk dat de vijgenboom voldoende kalk krijgt.

In de jaren die volgen verhoog je elk jaar de hoeveelheid stikstof met 50 gram, de hoeveelheid fosfor met 10 gram en de hoeveelheid kalium met 25 gram. Het vijfde jaar geef je dus ongeveer 200 gram pure stikstof, 40 gram pure fosfor en 100 gram pure kalium. In het zesde jaar verhoog je dit naar 250 gram pure stikstof, 50 gram pure fosfor en 125 gram pure kalium. De hoeveelheid calcium hoef je in principe niet te verhogen, dus 250 gram pure calcium per jaar is voldoende, tenzij de pH-waarde van de grond lager is dan 5,5 pH's. Dan kan het nodig zijn om extra kalk dat meestal calcium bevat, aan de grond toe te voegen.

Extra supplementen voor vijgenbomen

Om de vijgenboom te stimuleren om meer vijgen te krijgen en om lekkerder vijgen te krijgen, kun je elk jaar een supplement aan de grond toevoegen waar azotobacter bacteriën in zitten. Azotobacter bacteriën kunnen stikstof uit de lucht omzetten in ammonium, waardoor het stikstofgehalte van de grond op een natuurlijke manier stabiel blijft. Ook helpen azotobacter bacteriën om slechte micro-organisme te bestrijden. Hierdoor groeien vijgenplanten veel beter dan er azotobacter bacteriën in de grond zitten. Helaas is er geen supplement waarin alleen azotobacter bacteriën zitten, maar in BioNova MicroLife en in Neudorff Azet Vital Kalk zitten wel azotobacter bacteriën verwerkt.

veel vijgen kweken
Door vijgenbomen elke lente een dosis azotobacter bacteriën te geven en tijdens het groeiseizoen elke maand in te spuiten met verdund zeewierextract, kun je de vijgenboom stimuleren om meer vijgen te krijgen. Dit zijn trucjes om een vijgenboom die al vijgen geeft meer vijgen te laten krijgen. Een vijgenboom die helemaal geen vijgen krijgt is waarschijnlijk te jong om vijgen te krijgen of krijgt te veel stikstof, hierbij helpen deze trucjes niet.

Een andere manier om meer en betere vruchten aan vijgenbomen te krijgen, is door de vijgenbomen tussen half maart en half juni 1 keer per maand in te spuiten met verdund zeewierextract. Om het zeewier extract te maken meng je 40 milliliter zeewierextract, bijvoorbeeld BioSolutions Zeewierextract, met 1 liter water. Met een spuitfles kun je de boven- en onderkant van de bladeren van de vijgenboom er mee inspuiten, totdat het verdunde zeewierextract van de bladeren af druipt. Doordat zeewierextract sporenelementen bevat, zoals koper, ijzer en boor, en natuurlijke plantenhormonen bevat zit, is de vijgenboom in staat om meer suikers en meer vitamine C in de vijgen te stoppen.

Weinig vijgen door te veel plantenvoeding

Wanneer een vijgenboom te veel plantenvoeding krijgt, dan “vergeet” de boom om vijgen te produceren. Hierdoor komen er geen of weinig vijgen aan de vijgenboom. Voor een goede oogst is het daarom belangrijk in de gaten te houden dat de boom niet te hard groeit. Zodra de vijgenboom volwassen is, meestal 1 tot 4 jaar na aankoop, dan zou de vijgenboom maximaal 30 centimeter per jaar in de hoogte mogen groeien. Zie je dat de vijgenboom veel hoger groeit in een jaar of zie je dat de afstand tussen de nieuwe bladeren groter zijn dan 7 centimeter, dan is de kans groot dat de vijgenboom te veel plantenvoeding krijgt. In dat geval is het aan te raden om te controleren of er per ongeluk een te grote dosis plantenvoeding wordt gegeven voor de grootte van de vijgenboom en de grondsoort waarin de vijgenboom staat. Ook is het aan te raden om het stikstofgehalte van de grond te testen. Als dit meer dan voldoende is, bijvoorbeeld hoog of overschot, dan is het aan te raden om geen plantenvoeding te geven tot het stikstofgehalte weer gezakt is tot voldoende.

Vijgenbomen snoeien

Vijgenbomen mogen gesnoeid worden om ze compact te houden. De beste tijd om een vijgenboom te snoeien is vroeg in de lente, voordat de bladeren beginnen te groeien, maar de kans op vorst klein is. Om vijgenbomen compact te houden, snoei je een derde tot de helft van de groei van het jaar daarvoor af. Als de takken vorig jaar ongeveer 20 centimeter zijn gegroeid, haal je het jaar erna ongeveer 6 tot 10 centimeter van de takken af. Knip de takken net boven een knop af. Ook is het aan te raden om dood hout en takken die andere takken of bijvoorbeeld de schutting aanraken weg te snoeien. Zorg er wel voor dat je nooit meer dan een derde van de totale boom af snoeit.

vijgenboom snoeien
Vijgenbomen hoeven niet gesnoeid te worden, maar kunnen er wel goed tegen. Hierdoor kun je een vijgenboom ook prima op een plek zetten waar je wat minder ruimte hebt, omdat de vijgenboom goed in toom gehouden kan worden door de takken elk voorjaar te snoeien. Het is zelfs geen probleem als je op een ander moment een tak die in de weg zit weg knipt, alhowel je dit beter kunt beperken tot een paar takken.

Vruchtzetting vijgenbomen

In de eerste paar jaar na de aankoop van een vijgenboom, wil de vruchtzetting soms wat tegenvallen. In de meeste gevallen wordt dit veroorzaakt door de jonge leeftijd van de vijgenboom. Veel vijgenbomen die verkocht worden zijn nog te jong om veel vruchten te produceren. De jonge vijgenboom gebruikt zijn suikers in de eerste jaren liever om een goed wortelstelsel een volle kroon te ontwikkelen. Wanneer de hoofdstam van de vijgenboom bij aankoop kleiner was dan ongeveer 3 centimeter doorsneden, dan kan het 3 tot 4 jaar duren voordat de vijgenboom ontwikkeld genoeg is om rijpen vijgen te geven. Bij vijgenbomen met een dikkere stam duurt het meestal 1 tot 2 jaar voordat er rijpe vijgen van de boom geoogst kunnen worden.

Wanneer de vijgenboom een dikke hoofdstam heeft en langer dan een jaar op dezelfde plek staat, dan wordt een slechte vruchtzetting meestal veroorzaakt door overbemesting. Vijgenbomen die ruim voldoende plantenvoeding en water krijgen, hebben het te goed om vruchten te produceren. In dat geval is het aan te raden om te controleren of er wellicht te veel plantenvoeding aan de grond wordt toegevoegd.

In Nederland en België wordt vrijwel alleen de gewone vijg gekweekt. Deze vijgenbomen hoeven niet bestoven te worden om vruchten te geven. 

Winterbescherming voor vijgenbomen

Gezonde, volwassen vijgenbomen kunnen over het algemeen goed tegen kou. Een nachttemperatuur van -10 tot -15 graden Celsius is voor vijgenbomen die in de volle grond staan over het algemeen geen probleem. In pot zijn vijgenbomen gevoeliger voor vorst, vooral als ze in een kleine pot staan. Hierdoor kunnen vijgenbomen in pot schade oplopen als de temperatuur kouder wordt dan -5 tot -10 graden Celsius.

Om de winterhardheid van volwassen vijgenbomen te vergroten, zijn er een aantal dingen die je kunt doen. Allereerst is het belangrijk om vanaf half juni tot half maart, geen plantenvoeding te geven. Op die manier is de kans klein dat de vijg in de late zomer en in het begin van de herfst gaat groeien. Dat is belangrijk, want groei zo laat in het jaar is nog niet ontwikkeld genoeg om tegen vorst te kunnen.

Verder is het aan te raden om de vijgenboom een paar dagen voordat er hevige vorst wordt verwacht water te geven. Een goed gehydrateerde vijgenboom kan over het algemeen lagere temperaturen aan dan een vijgenboom die uitgedroogd is.

Jonge vijgenbomen zijn een stuk gevoeliger voor vorst dan volwassen vijgenbomen. Als het erop lijkt dat het in de nacht kouder wordt dan -5 graden Celsius en de hoofdtakken van de vijg een kleinere doorsneden dan 3 centimeter hebben, dan is het aan te raden om de bomen te beschermen tegen de kou. Wanneer de jonge vijgenbomen in een pot staan, dan kun je ze tijdelijk binnen op een koele, vorstvrije plek zetten, zoals in een garage of een schuur. Als de jonge vijgenbomen in de volle grond staan, dan kun je de plant isoleren door een berg grond van 30 tot 60 centimeter hoog rondom de hoofdtakken te scheppen. Zodra de kans op vorst is geweken, is het belangrijk de grond zo snel mogelijk weer weg te halen, om te voorkomen dat het gaat broeien.

Vijgen en vijgenbladeren oogsten

Vijgen ontwikkelen zich in drie fases. In de eerste fase, die gemiddeld 6 weken duurt, wordt de vorm van de vijg gevormd, als een soort lege ballon. De vijg bevat dan nog weinig vocht en weinig suikers. In de tweede fase, die meestal 4 weken duurt, zuigt de vijg zich vol met water, waardoor de vijg dikker wordt. In de derde fase, die meestal ook 4 weken duurt, rijpt de vijg. Tijdens het rijpen gebeuren er twee dingen. Allereerst stuurt de vijgenboom suikers naar de vijg, waardoor de vijg een zoete smaak krijgt. Daarnaast wordt de harde, taaie waxlaag die om de onrijpe vruchten zit af gebroken. Hierdoor wordt de vijg makkelijk om te eten.

jonge vijg aan vijgenboom
Nieuwe vijgen ontstaan boven de vijgenbladeren. Zodra de bladeren beginnen te groeien, zie je ook het begin van de jonge vijgen.
vijg ontwikkeling
De vijg blijft in de eerste weken nog klein, omdat er nog weinig vocht in de jonge vijg wordt opgelsagen.
jonge vijg
Na ongeveer 1,5 maand beginnen de vijgen dikker te worden, omdat de cellen in de jonge vijg zich vol beginnen te zuigen met water.

Gemiddeld duurt het gemiddeld 3 tot 4 maanden voordat een vijg rijp is. Een rijpe vijg is vooral te herkennen aan een zachte buitenkant. Om perfect rijpe vijgen te kunnen oogsten, zou je regelmatig even zacht moeten knijpen in de vijgen die al 3 maanden aan de boom hangen. Ook is het aan te raden om naar de onderkant van de vijg te kijken. Het ideale moment om een vijg te oogsten is wanneer de vrucht zacht aan voelt en de onderkant net iets open begint te staan. Vijgen die te vroeg geplukt worden zullen niet narijpen op de fruitschaal, zoals een banaan of een perzik, pluk de vijgen daarom niet te vroeg.

vijg onrijp
Onder ideale omstandigheden is een vijg na ongeveer 3 tot 4 maanden rijp. Droogte, kou en donkere dagen kunnen het rijpingsproces vertragen.
rijpe vijg
Hoe een rijpe vijg eruit ziet, hangt van de soort af. Sommige soorten worden paars of geel, terwijl andere groen blijven. De beste manier om erachter te komen of een vijg rijp is, is door er zacht in te knijpen.
gebarste vijg
Soms hebben vijgen de neiging om open te barsten als ze rijp zijn. Dit hangt van de vochtigheid van de bodem, het ras en de hoeveelheid calcium in de grond af. Opengebarste vijgen zijn eetbaar, maar je moet ze wel goed wassen, want soms kruipen er beestjes in.

Naast de vruchten kun je ook de vijgenbladeren in de keuken gebruiken. Er wordt bijvoorbeeld thee gezet van gedroogde vijgenbladeren. Ook kunnen vijgenbladeren gebruikt worden om groenten, vlees of vis in te pakken voordat ze op de gril gaan of gestoomd worden, zoals ook met banen bladeren wordt gedaan. Vijgenbladeren kunnen ook als alternatief voor druivenbladeren gebruikt worden om bijvoorbeeld dolma's te maken.

Bij het oogsten van vijgen en bladeren kan er een wit sap uit het steeltje komen. Voor de meeste mensen is dit sap onschuldig, maar sommige mensen zijn er allergisch voor. Wanneer je gevoelig bent voor allergieën, dan is het aan te raden om handschoentjes aan te doen voordat je vijgen gaat plukken.

vijg wit sap
Pas geplukte vijgen en vijgenbladeren scheiden soms een witte substantie uit. Dit kan erg vlekken en sommige mensen kunnen er niet tegen, probeer pas geplukte vijgen of vijgenbladeren daarom in een vergiet of op een theedoek te leggen.

Vijgenbomen stekken

Wanneer je een vijgenboom hebt waar lekkere vijgen aan komen, of iemand kent die een vijgenboom heeft waar lekkere vijgen aan komen, dan kun je deze eenvoudig stekken. Om te stekken knip je eerst een stuk van een gezonde tak van de vijgenboom af. Kies hiervoor een tak waar al eerder vijgen aan gehangen hebben en waarvan de bast donkerbruin is. Haal de bladeren en vruchten van de vijgentak af.

vijgenboom stekken
Kies een gezonde, vruchtdragende tak om te stekken.
vijgenboom stekken
Haal de bladeren van de tak af. Deze zorgen ervoor dat het stekje te veel water zou verliezen.
vijgenboom stekken
Breek ook alle jonge vijgen van de takken af.

Knip de vijgentak in stukken van ongeveer 10 tot 15 centimeter lang. Eventueel kun je de onderkant van de tak in stekpoeder steken, zoals ECOstyle Chryzotop Groen Stekpoeder. Stekpoeder maakt de kans dat de takken wortels krijgen iets groter, maar ook zonder stekpoeder lukt het meestal. De vijgentakjes wikkel je daarna in vochtig keukenpapier. Zorg ervoor dat het snijvlak aan de bovenkant en de onderkant niet bedekt zijn met keukenpapier. Doe de takjes gewikkeld in keukenpapier in een afsluitbare zak of bak en zet het geheel op een warme plek.

Het duurt meestal 2 tot 4 weken voordat de vijgentakken wortel beginnen te schieten. In de tijd tot de wortels zichtbaar worden, is het belangrijk om de takjes een paar keer per week te controleren. Kijk of er geen takjes tussen zitten die gaan schimmelen en zorg ervoor dat het keukenpapier vochtig blijft.

Zodra je aan de onderkant van de vijgentakken witte uitstulpingen begint te zien, heeft het takje wortel geschoten. Probeer het takje vanaf dat moment zo snel mogelijk in de grond te zetten. Gebruik als het even kan een mix van 1 deel turf en 1 deel perliet. Mocht je dat niet hebben, dan doen de vijgenstekjes het de eerste tijd meestal ook goed in zaai- en stekgrond. Zorg ervoor dat ongeveer 3 tot 4 centimeter van de onderkant van de tak in de grond staat.

vijgenboom stekken
Eventueel kun je de onderkant van de takjes in stekpoeder steken.
vijgenboom stekken
Wikkel de takken in vochtig keukenpapier. Zorg ervoor dat de snijvlakken onbedekt blijven.
vijgenboom stekken
Doe de in vochtig keukenpapier gewikkelde takken in een zip zakje en leg het op een warme plek.

vijgenboom stekken
Zodra er witte wortels uit de onderkant beginnen te groeien, is het tijd om het stekje in een pot te planten.

Na een paar weken in een pot met grond zouden de takjes veel wortels moeten hebben, en zouden de eerste blaadjes zichtbaar moeten zijn. Vanaf dit moment kun je de stekjes aan de buitenlucht laten wennen, mits de temperatuur boven de 10 graden Celsius blijft. Zet de stekjes eerst een week alleen overdag buiten, in de schaduw. Vervolgens zet je de stekjes een week dag en nacht buiten in de schaduw. Daarna kun je de stekjes naar een plek in de volle zon verhuizen en de stekjes in de volle grond of in een grotere plantenbak zetten. Het duurt meestal zo’n 2 jaar voordat een gestekte vijgenboom zijn eerste vijgen gaat produceren.

vijgenboom kweken
Gezonde, krachtige stekjes hebben na een paar weken al veel wortels.
vijgenboom stekken
Stekjes die meerder blaadjes hebben en waarvan de wortels krachtig groeien kunnen, als het warm genoeg is, buiten worden gezet.

Vragen en opmerkingen

Het zelf kweken van groenten, fruit, kruiden en bloemen gaat meestal gemakkelijk, maar soms zit er ook wel eens wat tegen. Mocht je een vraag hebben over het kweken van planten, dan zullen wij deze zo goed mogelijk proberen te beantwoorden. Je kunt je vragen onderaan deze pagina stellen, via het Disqus formulier. Om naar het Disqus formulier te gaan, klik je op de “Stel een vraag!”-knop hieronder.

Bronnen en verder lezen