Ben je opzoek naar iets specifieks? Gebruik dan het zoekveld hieronder!

    CITRUSBOMEN

    Water en citrusbomen: Vruchtdragende citrusbomen water geven

    CITRUSBOMEN / CITRUSBOMEN VERZORGEN / WATER EN CITRUSBOMEN: VRUCHTDRAGENDE CITRUSBOMEN WATER GEVEN

    Water en citrusbomen: Vruchtdragende citrusbomen water geven

    Na de bloei duurt het nog enkele maanden voordat je rijpe citrusvruchten van je eigen citrusboom kunt oogsten. Het zou jammer zijn dat de oogst na zo veel geduld niet lekker is. Gelukkig kan de juiste verzorging ervoor zorgen dat de citrusboom veel rijpe vruchten produceert die ook nog eens van uitmuntende kwaliteit zijn. Op deze pagina vertellen we hoe een citrusvrucht zich ontwikkeld en hoe de hoeveelheid water die de citrusboom krijgt de citrusoogst beïnvloed.

    De groei van een citrusvrucht

    In enkele maanden groeit het vruchtbeginsel, die onder de stamper van de citrusbloesem zit, uit tot een rijpe vrucht. Een rijpe sinaasappel is ongeveer 4000 keer groter dan het vruchtbeginsel waaruit de vrucht is ontstaan. De groei van een citrusvrucht gaat in fases. In elke fase kan de manier van irrigeren helpen om de oogst te vergroten en/of de kwaliteit van de oogst te verbeteren.

    De bloesem van een citrusboom

    De groei van een citrusvrucht begint met een bloem. Het komt regelmatig voor dat citrusbomen die in de winter binnen worden gehouden niet bloeien. Dit komt omdat de planten door een gebrek aan kou en/of droogte niet gestimuleerd worden om te bloeien. Door de grond gecontroleerd te laten opdrogen, kan de citrusboom gestimuleerd worden om een grote hoeveelheid citrusbloesem aan te maken. Hoe meer bloemen er aan de citrusboom komen, hoe groter de oogst zal zijn. Meer over het stimuleren van de bloei kun je lezen in het artikel "Water en citrusbomen: Droogte om de bloei van citrusbomen te stimuleren".

    De meeste vruchten van een citrusboom bevatten zaden. Enkele mandarijnen rassen en Mexicaanse limoenen vormen hier een uitzondering op. Citrusbomen die vruchten met zaden krijgen, geven over het algemeen een betere oogst wanneer de bloemen bestoven zijn. De meeste citrusbomen zijn zelf bestuivend. Enkele rassen mandarijnenbomen en sinaasappelbomen zijn hier een uitzondering op en geven een matige oogst, tenzij ze bestoven zijn met het stuifmeel van een andere citrussoort of een ander ras.

    Door de bloemen van de citrusboom met de hand te bestuiven, kan de vrucht val verminderd worden. Wanneer de citrusboom buiten staat tijdens de bloei, zorgen bestuivers ervoor dat de bloemen bestoven worden. Binnen kun je de bloemen zelf bestuiven door voorzichtig met een kwastje over de binnenkant van de bloemen te wrijven.

    citroenboom, citroenbloesem
    De bloei van een citrusboom kan gestimuleerd worden door een koele en/of droge periode.
    citrusbloem, citrusbloessem
    De stamper zit in het midden van de citrusbloem en de meeldraden zitten er om heen.

    De eerste groeifase: celdeling

    Wanneer de bloemen zijn uitgebloeid, dan begint de eerste groeifase van de citrusvruchten. Deze fase duurt ongeveer twee maanden, ongeacht de uiteindelijke grootte van de citrusvrucht. In deze periode groeien de vruchten langzaam. De cellen in de jonge vrucht delen zich, maar blijven wel nog klein. De vrucht bestaat voor een groot deel uit de cellen die de schil van de citrusvrucht vormen. De cellen die het vruchtvlees vormen zijn nog niet gevuld met sap, hierdoor dragen ze op dit punt nog niet veel bij aan de grootte van de citrusvrucht. Het lijkt in deze beginfase soms alsof de vruchtjes niet groter worden.

    In de beginfase zullen er een groot aantal kleine, jonge vruchten van de citrus af vallen. De meeste vallen kort nadat de bloemen zijn uitgebloeid en nog eens twee maanden later, tegen het einde van deze eerste groeifase. Dit komt omdat een citrusboom meer bloemen krijgt dan vruchten. Door de jonge citrusvruchten uit te dunnen, vergroot de citrus de kans dat de vruchten die aan de plant blijven hangen rijp worden. Onder de meest ideale omstandigheden groeien 6% van de bloemen uit tot rijpe vruchten. In de meeste gevallen groeit maar 1% van de bloemen uit tot een oogstbare vrucht.

    citroen, citrusvrucht
    De cellen in de jonge citroenen delen, maar blijven wel nog klein.
    citroen, citrusvrucht
    Aan het einde van de eerste groeifase hebben de citroenen bijna al hun cellen.

    De tweede groeifase: expansie

    Na de eerste groeifase van celdeling, begint de tweede groeifase van snelle groei. In vier tot zes maanden tijd bereiken de vruchten hun volgroeide grootte. Dit komt omdat de cellen groter zijn geworden, voornamelijk omdat de vrucht zich vult met water. Deze groeifase bepaald voor een groot deel hoe groot de citrusvrucht wordt. Doordat de citrusvrucht voor een groot deel uit water bestaat, is de hoeveelheid water die de citrusboom krijgt ook van invloed op de kwaliteit van de oogst. Ook kunnen problemen, zoals gebraste citrusvruchten, voorkomen worden door op het juiste moment water te geven.

    sinaasappel, citrusvrucht
    Tijdens de expansie fase groeien de cellen in de sinaasappel.
    kumquat, citrusvrucht
    Aan het einde van de expansie fase hebben de kumquats bijna hun uiteindelijke grootte bereikt.

    De derde groeifase: rijping

    De laatste groeifase, die ongeveer zes tot acht maanden na de bloei begint, is de rijpingsfase. Tijdens de rijpingsperiode groeit de citrusvrucht bijna niet meer. In plaats daarvan verkleurd de schil en het vruchtvlees. Ook wordt het suikergehalte in de vrucht verhoogd.

    Wanneer de citrusvrucht van groen naar geel of oranje dan verdwijnt het chlorofyl, ofwel het bladgroen, in de schil wordt de kleurstof carotenoïde zichtbaar. In sommige citrussoorten worden er in deze fase ook nieuwe kleurstoffen aangemaakt, zoals in bloedsinaasappels. Citrusvruchten die al geel of oranje zijn verkleurd kunnen weer groen worden wanneer de citrusboom in een warme omgeving staat en wanneer de boom veel stikstof en/of kalium krijgt. 

    Tijdens het rijpen verandert ook de binnenkant van de vrucht. De citrusboom stuurt een hoop sacharose, ofwel tafelsuiker, naar de vruchten. Afhankelijk van de soort zal de citrusvrucht na enkele weken zoet en sappig zijn. Elke citrus soort heeft een ideale  zuurtegraad. Wanneer de citrusboom te kort aan de citrusboom hangt, dan bevat de vrucht nog te veel zuren en smaakt deze zuur. Blijft de vrucht te lang aan de citrusboom hangen, dan bevat de citrusvrucht te weinig zuren. In dat geval smaakt de citrusvrucht meestal ook onprettig.

    Limoenen en calamondins worden meestal aan het begin van de rijpingsfase geoogst. Het suikergehalte is dan nog laag, waardoor de vrucht zuur smaakt. Laat je deze vruchten langer hangen, dan zullen ze net als andere citrusvruchten verkleuren en een iets zoetere en aromatischere smaak krijgen.

    kumquat, citrusvrucht
    Tijdens het rijpen heeft de schil van de kumquats zich gevuld met etherische olie.
    citroenen, citrusvrucht
    Tijdens de rijping wordt de smaak en de voedingswaarde van de citroenen bepaald.

    Bepalen hoeveel en hoevaak een vruchtdragende citrusboom water nodig heeft

    De waterbehoefte van de vruchtdragende citrusboom is afhankelijk van de groeifase waarin de citrusvruchten zich bevinden. Sommige citrusbomen, zoals citroenbomen, kunnen vruchten van verschillende leeftijden dragen. In dat geval pas je de waterbehoefte aan, aan de fase waarin de meeste vruchten zich bevinden. Door op het juiste moment de juiste hoeveelheid water te geven, wordt de oogst groter en bevatten de vruchten meer gezonde voedingsstoffen. De onderstaande tips zijn alleen geschikt voor citrusbomen die in een zandrijke grond staan en zijn geplant in een plantenbak met drainage gaten.

    Irrigatie tijdens de bloei, de celdelingsfase en de expansiefase van de citrusvruchten

    Het doel tijdens de bloei en de eerste groeifase van de citrusvruchten is om ervoor te zorgen dat er zo min mogelijk vruchten worden uitgedund. Dit doe je door ervoor te zorgen dat de citrusboom geen stress ervaart en niet onder een tekort aan voedingsstoffen leidt. De citrusvruchten die na de eerste groeifase nog aan de citrusboom hangen, hebben namelijk een grote kans om uit te groeien tot een rijpe citrusvrucht.

    De verzorging tijdens de tweede groeifase bepaald voor een groot deel hoe groot de uiteindelijke citrusvrucht wordt. Hierin speelt water een belangrijke rol. De cellen die het vruchtvlees van de citrusvrucht vormen, worden in deze fase namelijk gevuld met water. De vochtigheid van de grond rondom de wortels van de citrusboom moet in deze fase stabiel blijven. Wanneer de vochtigheid te veel schommelt, dan is de kans groter dat de citrusvruchten barsten.

    Tijdens de bloei, de eerste groeifase en de tweede groeifase van de citrusvruchten raden we aan om elke drie dagen 100% van de evapotranspiratie te geven. In andere woorden, geef je elke drie dagen drie maal de dagelijkse hoeveelheid water die de plant verliest door transpiratie uit de bladeren en verdamping uit de grond. De evapotranspiratie is eenvoudig te bepalen met een weegschaal. Op de pagina over het bepalen van de evapotranspiratie kun je lezen hoe je dit stap-voor-stap doet. Gebruik je de methode voor zware plantenbakken, gebruik dan de omrekenfactor 0,80.

    Irrigatie tijdens de rijpingsfase van de citrusvruchten

    Zoals eerder gezegd, groeit de citrusvrucht in de rijpingsfase nauwelijks. Alleen de chemische samenstelling van het vruchtvlees veranderd. De citrusboom is daarom minder gevoelig voor een tekort aan water. Sterker nog, een licht water tekort kan de smaak en voedingswaarde van de vruchten verbeteren. Dit komt omdat de plant, net als in de droge periode om de bloei te stimuleren, herinnerd wordt om voor nakomelingen te zorgen.

    Het is niet de bedoeling dat de citrusboom extreme stress ervaart. Daarom raden we aan om elke zeven dagen 50% van de evapotranspiratie van die periode te geven zolang de citrusvruchten aan het rijpen zijn. Stel dat de citrusboom 100 milliliter per dag verliest, dan geef je dus elke zeven dagen 350 milliliter water. 

    Wanneer de citrusvruchten zijn geoogst, ga je weer terug naar elke drie dagen 100% van de evapotranspiratie te geven. Stel dat de citrusboom nog steeds 100 milliliter per dag verliest, dan geef je dus elke drie dagen 300 milliliter water. Onthoudt dat de evapotranspiratie door de citrusvruchten en door het klimaat rondom de boom kan verschillen. Het is daarom aan te raden om de evapotranspiratie test enige tijd na de oogst te herhalen.

    Citrusbomen die buiten staan

    Buiten hebben citrusbomen te maken met regen en een minder stabiel klimaat dan binnen. Hierdoor is het moeilijker om te bepalen hoeveel water de citrusboom verliest door de evapotranspiratie. Wanneer je water geeft op basis van de geschatte evapotranspiratie, kan dit een probleem geven. De citrusboom kan dan te veel of juist te weinig water krijgen.

    Om problemen door een teveel aan regen te voorkomen, is het vooral belangrijk om ervoor te zorgen dat de grond rondom de wortel goed draineert. Overweeg eventueel ook om de citrusboom in de volle grond te planten, omdat de citrusboom dan minder gevoelig is voor een teveel of een tekort aan water. Verder kun je bijhouden wanneer het voor het laatst geregend heeft. Wanneer de vruchten in de bloei, celdeling of expansie fase zitten, dan kun je ze drie dagen na de laatste regenbui water geven. Zitten de vruchten in de rijpingsfase, dan wacht je vijf dagen na de laatste regenbui.

    Citrusbomen Advies nodig?

    In het verleden hebben we veel vragen over citrusbomen één-op-één via de e-mail beantwoord, maar na zoveel jaar merken we dat we vaak dezelfde vragen beantwoorden. Vandaar dat we besloten hebben om geen vragen over citrusbomen meer te beantwoorden via de e-mail, maar alleen nog maar via de Disqus onderaan onze pagina’s. Wanneer je een vraag hebt, kun je het Disqus formulier invullen dat zich helemaal onderaan de pagina, onder de lijst met bronnen, bevind. Geef in je bericht zo veel mogelijk informatie over de citrusboom, over de manier waarop deze wordt verzorgd, en over de symptomen, en voeg eventueel ook wat foto’s toe. We proberen zo snel mogelijk via de Disqus advies te geven. Wanneer we een antwoord hebben geplaatst, dan krijg je hier via de e-mail een notificatie van, tenzij je de notificaties hebt uitgeschakeld.

    Bronnen en verder lezen