Tips voor het kopen, plaatsen, inrichten en onderhouden van een muurkas (+ de beste modellen)

Een muurkas wordt tegen een muur geplaatst. Meestal betekend dit dat de kas 3 zijden heeft (2 zijkanten en 1 voorkant), en een dak. Afhankelijk van de afmeting van de muurkas en de accessoires kan je de muurkas gebruiken om het kweek seizoen te verlengen, groenten te kweken die niet geschikt zijn voor het klimaat en/of planten te laten overwinteren. Wanneer jij graag het hele jaar door met planten bezig bent kan een muurkas een leuke toevoeging zijn van je tuin. Daarnaast kan een muurkas ook prima neergezet worden op een groot balkon!

Plaats je muurkas tegen de meest zonnige muur, die gericht is naar het zuiden of het zuid-westen. Dit zorgt ervoor dat de planten die je in de kas plant veel zon krijgen, en dat de kas goed kan opwarmen door de zon. Plaats de kas niet in de buurt van bomen of struiken die groot zijn, of groot kunnen worden. Deze kunnen er voor zorgen dat er minder zon op de kas schijnt, de wortels kunnen onder de kas gaan groeien, en viezigheid van de planten kunnen de kas sneller vies maken. Daarnaast wil je je muurkas niet op een plek zetten waar veel tocht is. Zelfs de beste kassen kunnen schade oplopen door storm.

Een goede fundering is ook belangrijk voor je muurkas. Zorg ervoor dat de ondergrond recht is en egaal is. Grote stoeptegels kunnen gebruikt worden om de fundering te maken. Zorg ervoor dat de fundering, van bijvoorbeeld de stoeptegels, minimaal 15 cm aan beide kanten van de muren van de kas uitsteekt.

Probeer je muurkas niet op een plek te zetten waar water blijft staan als het geregend heeft. Dit is zowel voor de kas, vooral als die gemaakt is van hout, en voor de planten niet goed. Wanneer je veel last hebt van water, kan je er voor kiezen om met een boor een diep gat (0,5-1 m) in de grond te maken, hier een PVC buis in te stoppen en deze te vullen met kiezels. Dit zorgt ervoor dat het water sneller wegloopt. Hoe grotere buizen en hoe meer buizen, hoe beter het water zal weglopen.

Het is ook handig om een stopcontact en een wateraansluiting in de buurt van je muurkas te hebben.

Hoe hoger je muurkas is, hoe meer licht er binnen komt. Kies waar het kan voor een muurkas die (bijna) even hoog is als de muur waar je het tegen aan gaat zetten.

Er zijn veel verschillende oppervlakte maten beschikbaar. Om de ideale oppervlakte maat voor je muurkas te kiezen kan je kijken naar wat je er in wilt gaan kweken, maar ook naar hoeveel ruimte je in je tuin hebt buiten de kas. Wanneer je bijvoorbeeld planten zoals aubergines en meloenen wilt gaan kweken in je muurkas, dan kan je er ook voor kiezen om ze in potten te zetten en ze op planken te zetten in de kas. Hierdoor kan je in een kleine muurkas toch best veel planten kweken. Aan de andere kant, wanneer je bijvoorbeeld grote citrusbomen wilt overwinteren in je muurkas, dan zal je een grotere kas nodig hebben omdat deze al snel te groot en te zwaar zijn om op planken te zetten. Het kan ook zijn dat je een wintertuin van je kas wilt maken, dan moet er natuurlijk genoeg ruimte zijn om een paar stoelen of een bank neer te zetten. Check bij de gemeente of je voor je muurkas een vergunning nodig hebt. Zeker voor grotere muurkassen kan dit het geval zijn!

Afhankelijk van hoeveel ruimte je hebt voor de muurkas, en wat je er in wilt kweken, kan je er voor kiezen om een muurkas te nemen waar je in kan lopen, of een muurkas die je van de voorkant bedient. Wanneer je kies voor een muurkas waar je in kan lopen, dan moet je er rekening mee houden dat je op het pad niets kan groeien. Dit gaat dus van je kweekoppervlakte af!

Muurkassen bestaan uit een frame, met daarin ramen. Zowel het frame als de ramen worden gemaakt van verschillende materialen, die zowel qua kwaliteit als qua prijs van elkaar verschillen.

Voor de ramen is glas de beste optie, vooral veiligheidsglas. Dit glas breekt minder snel dat traditioneel glas, en is eenvoudiger te vervangen dan gewoon glas. In een kas met glazen ramen heb je tot 20% meer opbrengst dan in een kas met kunststof ramen. Het voordeel van kunststof is dat het beter tegen een stootje kan. Vooral wanneer je kinderen hebt die met ballen spelen rondom de kas, dan kan kunststof een goede keuze zijn. Omdat kunststof vaak dun is, is het wel gevoelig voor harde wind!

Het is ook belangrijk dat de kas ramen heeft die open kunnen. Net als mensen hebben ook planten frisse lucht nodig om te overleven. Een goede ventilatie zorgt ervoor dat schimmels en virussen minder snel in je kas gaan zitten. Voor het beste resultaat heb je dakramen nodig, het liefst 1 aan elke kant van de kas. Dit zorgt voor een goede luchtflow.

De meeste muurkassen hebben een frame van metaal (aluminium, rvs, etc.), of hout. Een houten muurkas ziet er traditioneel uit, maar heeft onderhoud nodig. Meestal zal je de kas regelmatig moeten verven of beitsen om het hout te beschermen. Kassen gemaakt van hout zullen, afhankelijk van de kwaliteit van het hout, na een aantal jaren toch vervangen moeten worden. Dit is zeker het geval in natte gebieden.

Een metalen kas heeft het voordeel dat ze geen onderhoud nodig hebben. Er is net als bij hout variatie in de kwaliteit van het aluminium dat gebruikt wordt. Hierbij is het vooral belangrijk om te kijken naar de dikte van het frame. Hoe dikker het frame, hoe steviger de kas zal zijn.

Kijk bij de aankoop van een muurkas ook naar hoe makkelijk je bij de planten kunt. Wanneer je voor een muurkas kies waar je niet in kunt lopen, dan is het handig dat je de hele voorkant kunt open doen, om goed bij de planten te kunnen.

Prijzen: € = < € 100, €€ = € 101 - € 500, €€€ = € 500 - € 1000, €€€€ = + € 1001

Ondanks dat de temperatuur in de muurkas hoger zal zijn dan de buiten temperatuur, zal de kas in de winter kouder zijn dan in de zomer. Om te voorkomen dat er onnodig warmte verloren gaat is regelmatig onderhoud belangrijk. Check regelmatig of de ramen of het frame nog heel is, en controleer ook of de deuren en ramen goed afsluiten.

In de koude wintermaanden kan je de muurkas inpakken in bubbelfolie. Dit zorgt voor extra isolatie. Het nadeel hiervan is dat er minder licht binnen komt, dit kan ervoor zorgen dat je planten minder goed groeien.

Wanneer je in de winter je muurkas wilt gebruiken, dan kan een verwarming een optie zijn. Er zijn verwarmingselementen die werken op elektriciteit, of op gas of paraffine. Apparaten die op elektriciteit werken zijn vaak duurder in de aanschaf, maar goedkoper in gebruikt. Gas en paraffine verwarmers hebben frisse lucht nodig om (veilig) te kunnen werken. Dit betekend dat je koude lucht binnen moet laten om ze te kunnen gebruiken. Hierdoor moeten er dus meer verwarmd worden dan wanneer een elektrische verwarming wordt gebruikt.

Om een elektrische verwarming zo efficient mogelijk te gebruiken kan je er voor kiezen om een thermostaat te gebruiken. Deze plaats je tussen het stopcontact en het verwarmingselement. Wanneer de temperatuur onder je vooraf ingestelde minimum temperatuur komt, zal de thermostaat de verwarming aanzetten. Met DEZE thermostaat kan je er eenvoudig voor zorgen dat de muurkas niet onder een bepaalde temperatuur komt. Met DEZE thermostaat kan je in de winter er voor zorgen dat de temperatuur niet te laag wordt, en in de zomer dat de temperatuur niet te hoog wordt. Met DEZE thermostaat kan je zowel een dag als een nachttemperatuur instellen.

Wanneer je geen ventilatie hebt in een kas, dan kan het in de kas heel heet en heel vochtig worden. Zeker in de zomer is het dus belangrijk om goed te ventileren. Kies daarom voor een muurkas met minimaal 1 raam. Er zijn speciale raamopeners die wanneer de temperatuur te hoog wordt het raam van de kas automatisch openzet. Mocht je geen raam in je muurkas hebben, dan kan je ook een ventilator gebruiken om voor luchtcirculatie te zorgen. 

Planten halen hun energie om te groeien en bloemen en vruchten te geven uit licht. Jonge planten hebben minder licht nodig dan oudere planten. Daarnaast hebben planten die geen bloemen en/of vruchten krijgen over het algemeen ook minder licht nodig dan planten die wel bloemen en/of vruchten krijgen. Dat betekend dat je en sla plant op een minder zonnige plaats kan zetten dan bijvoorbeeld een tomaten plant.

Wanneer je de muurkas in de winter verwarmt, dan kan je ook baat hebben bij een kweeklamp. Met deze lampen kan je er voor zorgen dat de planten feller licht krijgen en/of langer licht krijgen. Er zijn speciale lampen voor jonge planten en voor planten die bloeien en vruchten geven. HIER, HIER en HIER kan je verschillende (led) kweeklampen vinden die je kan plaatsen in je muurkas.

Planten kunnen nooit te veel licht krijgen, maar ze kunnen door het zonlicht wel te heet worden. Als dit gebeurd, dan zal de plant stoppen met groeien. Door te zorgen voor een goede ventilatie kan je vaak voorkomen dat de planten te heet worden. Wanneer ventilatie niet genoeg is om de temperatuur van de muurkas te verlagen, dan kan je er voor kiezen om een schaduwdoek over de kas te plaatsen.

Er zijn meerdere manieren om voor schaduw te zorgen in je muurkas. Een ouderwetse manier is door de kas te verven met Temperzon. Deze beits breng je aan op de glazen delen van je kas en filtert het licht dat binnen komt, na de zomer haal je het van de ramen af met een borstel. Het voordeel hiervan is dat je het kan verdunnen, zodat de juiste hoeveelheid licht binnen komt.

Een andere manier om je kas tegen de zon te beschermen is door een schaduwdoek voor de ramen te hangen. Deze schaduwdoeken zijn speciaal gemaakt om kassen te bedekken. Elke doek laat een ander percentage licht door, afhankelijk van de soort planten die je kweekt in de kas. Er zijn doeken die 15% (HIER + HIER), 30% (HIER + HIER + HIER), 50% (HIER + HIER), of 60% (HIER + HIER) licht tegen houden.

Bacteriën, virussen, schimmels en ongedierte kunnen niet alleen buiten een kas, maar ook in een kas voor problemen zorgen. Door de muurkas goed te onderhouden en door voor voldoende ventilatie te zorgen kunnen een hoop problemen worden voorkomen.

Schimmels, zoals meeldauw, grauwe schimmel en roest, en bacteriën kunnen genezen en voorkomen worden door de kas (preventief) met een biologisch schimmel werend middel te behandelen. Koper en zwavel worden hier voor gebruikt. Deze middelen meng je met water en spuit je op de planten en op de omgeving om schimmels en bacteriën te doden en zo te voorkomen dat ze zich verder uitbreiden. Koper is verkrijgbaar van het merk Naturen, en Ecologic. Zwavel is verkrijgbaar van het merk Ecologic, en Bayer Garden.

Insecten, zoals bladluizen, wolluizen, schildluizen, slakken, en kevers, kunnen ook een probleem vormen in de kas. Zeker wanneer de kas in de winter verward wordt, trekken insecten graag in de kas. Er zijn 2 soorten biologische insecticiden op de markt: neem olie en pyrethrum. Neem olie kan het beste onverdund gebruikt worden door het op de plant en op de aarde rondom de plant te sprayen. Hierdoor wordt de plant meteen beschermd door het laagje dat op de bladeren en stengels zit, en zorgt de neem olie ook voor langdurige bescherming omdat het via de wortels opgenomen wordt. Door dit laatste zal de plant minder lekker smaken en zullen de insecten stoppen om van de plant te eten. Pyrethrum dood alle insecten waar het mee in contact komt. Dit betekend dat je vaak meerdere keren moet sprayen voordat alle insecten dood zijn. Ondanks dat pyrethrum een biologisch middel is, is het wel gifitig voor mensen, dieren en bijen! 

Bronnen & verder lezen:

• How to build your own greenhouse - Marshall (2006)